Human Rights Watch Ўзбекистон ҳукуматини ҳасталикка чалинган фаол Малоҳат Эшонқулованинг адекват тиббий ёрдам олишини таъминлашга чақирди.
“Биз Эшонқулованинг соғлиғи ёмонлашаётгани ҳақидаги ёмон хабарлардан жиддий ташвишдамиз, – дейилади Human Rights Watchнинг Uznews.net сўровига жавобан берган баёнотида, – ва биз Ўзбекистон ҳукуматини қўрқитиш ва бошқа босим турлариисиз унга адекват тиббий ёрдам кўрсатилишини таъминлашга чақирамиз”.
Стив Свердлов, Human Rights Watch Марказий Осиё мамлакатлари бўйича эксперти, “Малохат Эшонқулова – таниқли ҳуқуқ ҳимоячиси ва тинчликсевар сиёсий фаол, ўз ҳаётини таваккал қилиб, инсон ҳуқуқларининг бузилиши ва Ўзбекистонда фундаментал ислоҳотларнинг етишмаётганига эътибор қаратган шахсдир” дейди.
ЎзТВ собиқ мухбири ва эндиликда “Бирдамлик” демократик мухолифат ҳаракати вакили Малохат Эшонқулова жиддий касал.
У билан яқинда гаплашган Uznews.net мухбири, у ҳақда яқинда таъзия ёзишига тўғри келмасайди, деган ташвишни билдирди, у икки жумлани зўрға боғлайди жисмонан ва маънан силласи қуриган.
Ўзбекистондаги ҳуқуқ ҳимоячилари Атаеванинг муносабатидан ғазабда 17.05.14
Надежда Атаева – туҳмат эмас, ҳамдардликка лойиқлигингни исботла 16.05.14
Шаҳрисабзда Чориевлар «туғилиб ўсган уй»ни йўқ қилишга қарор қилишди 05.05.14
Малоҳат Эшонқулованинг соғлиғи ҳали ҳам яхши эмас 30.04.14
«Бирдамлик»: “Агар биз ҳокимиятга келсак” 29.04.14
Ўзбекистонда «Бирдамлик» аъзоларини ҳатто онлайн-анжуманга ҳам қўйишмади 28.04.14
Таъқиблар хронологияси
Малоҳат Эшонқулованинг аҳволи шу йилнинг бошида ёмонлаша бошлаган, март ойида у чидаб бўлмас чарчоқ ва вазнининг камайиб кетаётганини сезган – у 15 кгдан кўпроқ озган. Уни ҳукумат заҳарлашган, “ўлсам керак” дея шубҳа қила бошлаган.
Унинг ҳамкасблари фикрича, Эшонқулованинг аҳволи ҳукумат таъқиблари оқибати бўлиши мумкин. Сўнгги йиллар хроникасига назар ташлаш билан бу каби қўрқитиш ва таҳқирлар унинг руҳияти ва соғлиғида асорат қолдирмаслиги мумкин эмаслигини англаш мумкин.
3 июл куни Малоҳат Эшонқулова бошқа иштирокчилар билан бирга Қаршида ҳибсга олинган “Бирдамлик” лидери Баҳодир Чориевнинг отаси Ҳасан Чориев ҳимоясига пикет пайтида калтакланди.
6 июлда Қпши суди Эшонқуловани ва олти нафар шахсни умумий ҳажми 15,5 минг АҚШ доллари миқдорида жаримага тортди.
Бироқ “Бирдамлик” ва Эшонқулова таслим бўлмади ва 1 дан 10 сентябрга қадар Ўзбекистонда “Оммавий қувонч” тадбирини ўтказиб, унинг иштирокчиларини оқ кийишга даъват этишди.
Бироқ 5 сентябр, Олой бозорида режаланган тадбир тўхтатилди, ҳукумат унинг барча иштирокчиларини, жумладан Эшонқуловани уй қамоғида сақлади.
Малохат Эшонқулова ва ҳуқуқ ҳимоячиси Елена Урлаева Қарши шифохонасида 2013 йил 3 июл пикетида калтакланганларидан сўнг
8 декабр Ўзбекистон Конституциясига бағишланган айни тадбир, ҳукумат томонидан янада агрессив қаршиланди. Конституция нусхаларини тарқатган фаолларнинг бари ҳибсга олинди.
8-декабр куни эса, Эшонқуловани алоҳида ҳибсга олиб, милиция уни қоронғу тушгач номаълум қабристон ёнига келтириб ташлаб кетди.
“Бу менинг ҳаётимдаги энг қўрқинчли лаҳзалардан бири бўлди, – деди кейинчалик Эшонқулова. – Автомобил юрадиган йўлга чиққунимча бешта бекатни босиб ўтдим”.
Қабристондан кейин…
Шундан кейин Эшонқулова ўзини олдириб қўйди, баҳорда у мутлақо хасталаниб қолди, ҳатто квартира бўйлаб юришга ҳам мажоли йўқ эди.
Эшонқулованинг хасталиги, Францияда жойлашган Марказий Осиёда инсон ҳуқуқлари ташкилоти туҳматларига баҳона бўлди, унинг рахбари жиноий иш очилганидан кейин мамлакатдан чиқиб кетган “Ўзнонмахсулот” давлат ширкати раиси Олим Отаевнинг қизи ва бизнес ҳамкори Надежда Атаевадир.
Атаева Uznews.netнинг нима асосда Малохат Эшонқуловани ёлғончига чиқарганига изох сўраб берган саволига, иккинчи ҳафта мобайнида сукут сақлашни афзал кўрмоқда.
Отаевнинг фош қилиниши ва Human Rights Watch қўллови, Малохат Эшонқулованинг ҳамкасбларига кўра, унинг тез орада зарур муолажани олиб тузалиб кетишига ёрдам бериши керак.
Uznews.net