Сиз, ҳаётингизнинг 17 йилини зиндонда ўтказиб,қамоқхона азобларини кўриб ҳам эгилмаган матонатли, журъатли Инсон ва етук Ёзувчисиз!
Сизнинг табиатингиздаги бу хусусиятлар икки ёки 22 йиллик ҳаётнинг маҳсули эмас. Сизнинг қонингизда, руҳингизда ҳақиқат ва адолат учун кураш туйғуси, интилиши борлигининг кўринишидир.
Боболарингиз, отангиз ва онангиз элпарвар, жафокаш ва курашчи одамлар бўлишган. Отангиз Маҳмуд Аҳмад ўғли1943 йилда урушга кетиб, қайтмаган, онангиз Сизни тарбиялаб улғайтириш ва бошқаларга боқиманда бўлмаслигингиз учун, бошқа турмуш қурмай ўтганлар. Бобонгиз Аҳмад Бек шўроларга қарши киши бўлиб, миллатимиз озодлиги йўлида кураш олиб борган.
Сиз ҳаётингизнинг дастлабки чорагидаёқ кўп шаҳар ва қишлоқларни кезиб, кўп нарсаларни, кўргиликларни кўриб катта бўлдингиз. Россиянинг Тула вилояти, Ефремов шаҳрига кимё комбинати қурилишида ишладингиз. Воронеж шаҳрида кимё-машина қурилиши курсини битириб, Ўзбекистоннинг рус тилли аҳолиси кўп бўлган Чирчиқ шаҳрида ишлай бошладингиз. Бу ҳаётий тажрибаларингиз оқибатида миллат қадрини, интилишини ва умидларини, ҳамда босқинчилар мафкураси моҳиятини чуқур англаб етдингиз.
Ҳаётингизнинг бу даврлари Сиз учун дорилфунун вазифасини ўтади. Халқимиз устидан бошқалар назорат ўрнатганини, элимиз оғир аҳволда яшаётганини тез тушингансиз…
Бу ҳол журналистика ва ёзувчилик ишларингизда Сизга қўл келди. Сиз айрим тенгдошларингизга ўхшаб, осмоний, халқимиз ҳаётидан узоқ мавзуларда, аллла қандай чучмал асарлар ёзмадингиз. Ўзига хос адабий услублар топиб, машъум шўролар даврида ҳам айнан миллатимиз руҳини акс эттирадиган ҳикоялар, очерклар, қисса ва романлар ижод қилдингиз.
Бу руҳ “Тоғ оҳуси” очерклар тўпламингизда,“Эртам яхши бўлади”,“Ариқ ва терак”, “Сой”, “Ғунча очилди” каби ҳикояларингизда, “Боғдон қашқири” қиссангизда, “Ўлмас қоялар” романингизда ва бугунги ижодингизда сезилиб туради.
Шўро даврининг гуллаган даврида Рус чоризми босқини қоралаб ёзилган “Ўлмасқоялар” романингиз “Шарқ юлдузи”да босилиб чиққани ва коммунист танқидчиларнинг ҳужумларига дучор бўлгани ёдимизда. Бу миллатмиз ўзини англашининг, руҳини тиклашининг бошланиши эди.
Сиз бу кўп ва аёвсиз танқидлардан чўчимадингиз, Бирлик халқ ҳаракати сафларида расман бўлмасангизда, унга хайриҳоҳ бўлдингиз, доимо ёрдамингизни аямадингиз. Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмасининг котиби сифатида, мухолифатнинг ёзувчилар уюшмаси биносида фаолият олиб боришига, амалда йўл қўйиб бердингиз. Мухолифат босқинга, қатоғонга учраганида бир арбоб ўлароқ уларнинг ёнида турганингиз. Абдулазиз Маҳмуд олган видиоларда бу ҳақиқат сақланган.
Сиз ижоди ва ҳаёти,тили ва дили бир Инсонсиз. Ўзбекнинг улкан фарзандисиз. Мустақил бўлмаган пайтларимизда, ўз ижодингиз ва амалий фаолиятингиз билан мустақиллик,туркий халқлар бирдамлиги йўлида бавосита кураш олиб боргансиз.Бинобарин,жамоатчилик ишлари билан ҳам фаол шуғуллангансиз. Ўзбекистон Маданият Жамғармаси раиси лавозимида ишлаганингизда юзлаб ишсизларга иш топиб берганингиз, ажойиб адабий ва илмий асарлар чоп этишга кўмаклашганингиз кўпчиликнинг ёдида.
Аммо бу хил хайрли ишларингиз ҳукуматда ишлайдиган “дўстларингиз”га ёқмади ва Сиз мухолифат газетасини уйингизда сақлаганингиз ва гўё, давлат мулкини “ўғирлаш”да айбдорлигингиз учун озодликдан маҳрум этилдингиз.
Шукурки, жамоатчиликнинг аралашуви билан 1996 йил 6 август куни авф қўлланиб, муддатидан олдин озод этилдингиз.
Афсуски,бу озодлик узоқ давом этмади. Сиз 1999 йил 16 феврал куни Тошкентда юз берган портлашлар ортидан қайта ҳибсга олиниб, 14 йилга қамалдингиз. Ўзингизнинг портлашларга алоқангиз йўқлигини исботлаб бергандан кейин ҳам, қийноқларга солиндингиз,тирноқларингиз остига бигизлар тиқилганда, Сизни электр стулига ўтқазишганда, бошингизга саллафан пакетлар кийгизишганда ҳам, эътиқодингиздан қайтмадингиз…
Сиз қамоқда пайтингизда дўстларингиз ва сафдошларингиз, дунё жамоатчилиги, баъзи “жўра”ларингизга ўхшаб жим туришмади. Сиз ҳақингизда мақолалар ёзиб газета журналларда,сайтларда эълон қилишди. Сизнинг асарларингизни чет элдаги журналларда немис,француз,инглиз тилларида босилишига камар баста бўлишди, оилангизга моддий ва маънавий кўмаклар уюштиришди.
14 йилдан кўпроқ давом этган қамоқ муддати сўнггида озодликка чиққанингиздан ҳаммамиз суюндик. Аммо ҳозиргача ҳам Сизга турли таъқиқлар борлигидан мамнун эмасмиз.
70 йиллик юбилейингизни қомоқхонада кутиб олганингиздан, у ердагиларнинг Сизга муносабатидан:ёзган асарларингизни махсус хизматлар олиб қўйганидан хабарларимиз бор…
Лекин Сиз қийинчиликлар олдида эсанкираб қолмадингиз:ирода ва эътиқодингизнинг мустаҳкамлигини намоён қилиб, яна фаол ижодий ишлар билан шуғулланмоқдасиз. Бунга сайтимизда босилган “Оқ гул”,“Ой нури” каби тарихий фактлар асосида ёзилган асарларингиз гувоҳ.
Юқорида биз, ҳаётингизнинг дастлабки чорагида, деган жумлани бекорга ишлатмадик. Аллоҳ буюрса Сиз юзга кирасиз! Халқимизга янгидан- янги роман ва қиссалар инъом этасиз. Биз эса асарларингизнинг дунё юзини кўришига ёрдам бермоқ ниятидамиз.
Биз, бошқа дўстларингиз қатори Сизга узоқ умр, мустаҳкам соғлиқ тилаб қоламиз.
БИРДАМЛИК БОШҚАРУВ ҲАЙЪАТИ АЪЗОЛАРИ