Абулфайз Баратов
1970 йилда тўнғич фарзандим Лайло туғилди. Мен ҳам ота бўлганимдан оғзим қулоғимда бўлиб юрган кезларимда қўлтиғига қоғоз ўроқлик каттагина нарсани қистирганича дўстим дараматург Машраб Бобоев (ҳудо раҳмат қилсин) келиб қолди. Мени биринчи фарзандим билан табриклади. Сўнгра олиб келган совғасини очди.Бу антиқа совға-сополдан ясалган кичгинагина кучук боласи эди. Чиройлилигини айтмайсизми? Олдинги иккала оёғини ерга тираб чўнкайиб ўтирибди. Сариқ рангли гавдасини тикасига кесиб ўтган оқ ҳошияли чизиқлар уни янада кўркамроқ қилиб кўрсатарди. Кўзларига қандай ранг берилганини билмайман-у,аммо у ёниб турарди.Орқа бўйнида танга пул ташлайдиган тешикчаси ҳам бор.
Дўстимнинг совғасини кўзга кўринарли жойга, сервант устига қўйдим. Кучукча кўзлари ёнган холда савлат тўкиб турибди.Уйимга ташриф буюрганларнинг кўзлари дарҳол кучукчага тушади.
-Вой-вуй анови кучукчанинг чиройлилигига қаранг.Кўзлари ёниб турибди-я.Уни қаердан топдингиз?-деб сўроққа тутишади.
Менинг эса қалбим ғурурга тўлади. Томоғимни бир қириб қўяманда виқор билан жавоб қайтараман:
-Буними, Машраб Бобоев деган шоир дўстим қизим Лайлонинг туғилган кунига совға қилиб олиб келган.
-Шоирларнинг дидига қойил қоласанда киши,-деб қўяди уйимга ташриф буюрганларнинг баъзи бирлари.Бунақа чиройли кучукчани қаердан топибдия.
Бир ҳафтада икки уч марта, баъзан тўрт мартагача кучукча ва Машраб ҳақида гапиришимга тўғри келади. Оиламизда туғилган кунни нишонлашга ўхшаган каттароқ ўтириш бўлиб қолгудай бўлса, менга роса “иш топилади”. Бу меҳмон деганнинг бари бирданига кириб келмайдида уйга. Бирин кетин поездга ўхшаб чўзилиб келаверишади.Ҳар бирининг кўзи кучукчага тушади.Тушдими албатта, у ҳақда сўрайди.Меҳмонни “атойи худо” дейишади. Саволига албатта, жавоб бериш керак.
Авваллари қалбим ифтиҳорга тўлиб-тошиб, керак бўлса ўзимдан қўшиб-чатиб совға ҳақида гапириб берардим.Дўстим Машраб Бобоевнинг совғаси-ю қизим Лайлонинг номини бир неча марта тилга оламан.
Кучукча яшил кўзларини чақнатиб сервант устида виқор билан ўтирибди.Мен эса гап орасида унинг орқа бўйнида тешикчаси борлигини, ўша тешикчага жиринглатиб танга ва пул ташлаб турганимизни ҳам қистириб ўтишни унутмайман. Меҳмонлар орасидан саҳийроқлари жойларидан туришиб пул ёки танга ташлаганларида кучукчага унинг тешигига ва дўстим Машрабга ичимда тасаннолар айтиб қўяман.
Вақт ўтиб буларнинг бари жонга тега бошлади. Кучукчани бошқа хонага олиб чиқиб қўйишим ҳам мумкин эди. Лекин ундай қилгим келмасди. Нихоят йўлини топдим. Кучукчанинг нақ пешонасига катта ҳарфларда қора бўёқ билан “Машраб Бобоев”деб ёзиб қўйдим. Кўнглим таскин топгандай бўлди. Энди сўраганларга кучукча пешонасидаги ёзувни кўрсатаман. Қаёқда, бу”иҳтиром” қайтага яна битта ташвишни орқалаб олиб келди. Энди меҳмонлар кучукчага қўшиб Машраб Бобоевнинг кимлигини ҳам сўрардилар.Бу шоир халқини ҳамма ҳам бирдек танийвермас экан.
Бундай ўйлаб қарасанг шоир давлат арбобимидики ҳамма таниса. Ҳуллас энди ёмғирдан қочиб қорга йўлиққан холда “ишимни давом эттирдим ”. Шундай кунларнинг бирида Тошкентга ишга кўтарилиб кетган Машраб Бобоев уйимга ташриф буюриб қолди. Азбаройи ҳурсанд бўлиб кетганимдан дўстимни ўша хонага бошлаб кирибман. Қуюқдан-қуюқ қилиб хол аҳвол сўрашганимиздан сўнг мен ошхонага чиқиб хотинимга меҳмон яхши кўрадиган овқат учун “Буюртма”бериб хонага қайтсам. Машрабнинг икки кўзи сервант устида савлат тўкиб ўтирган кучукчада. Воқеани тушуниб жон поним чиқиб кетди. Юрак ҳовучлаб бу ёғи нима бўлишини кутиб турибман.
Машраб секин менга қаради. Ранги оппоқ бўлиб кетибди. Индамай жойидан турдида, эшик олдига келиб пишиллаганича туфлисини кия бошлади. Ғинг деб оғиз очмайди. Шу алпозда уйдан чиқиб кетди. Мен тилим танглайимга ёпишганича қоққан қозиқдай бўлиб турардим. Сўнгра секин хонага кириб бошимни чангаллаб олдим.
Овқат тайёр бўлганини айтиш учун хонага кирган хотиним менинг ёлғиз ўтирганимни кўриб ҳайрон қолди.
Ие нега бундай ўтирибсиз? Меҳмон қани, шамоллагани чиқдими? Мен чурқ этмай ўтирардим. Кучукчанинг пешонасига номини ёзиб қўйганим учун дўстим кетиб қолди деб айтолмайман-ку аҳир. Жавоб беравермаганимни кўриб хотиним олдинга ўтиб юзимга қаради.
Нима бўлди сизга. Ие нимага йиғлаяпсиз?
У кетди ,-дедим алам билан.-Бутунлай кетди, энди келмайди.
Хотиним ҳамон ҳеч нарсага тушунаолмай лол бўлганича турарди. Мен унга ҳеч нима айтмадим. Бу азоблардан бир йилдан сўнг қутулдим. Машрабнинг ота-онаси Пойариқ туманининг “Пойариқ”савхозига қарашли чекка қишлоқлардан бирида яшарди. Машрабнинг отасини тоби йўқлигини эшитиб яхшилаб бозорлик қилдим-да Пойариққа жўнадим. Мени илиқ кутиб олишди. Машраб яқинда келиб кетган экан. Пойариқлик шифокор шоир Зиёдулла Нурматов бир галги учрашувимизда менга шундай деди.
Машраб отасидан хабар олганлигингиз учун сиздан жуда миннатдор.
Сизни яхши инсон экан деди. Елкамдан тоғ ағдарилгандай бўлди.