… Ҳозирга келиб Ўзбекистонда Иккинчи жаҳон урушида қатнашганлардан фақатгина 5200 нафари, фронт ортида меҳнат қилганларнинг эса 100 минг нафари ҳаёт. Улар анча кексайиб қолган ва кўпчилигининг саломатлик билан боғлиқ муаммоси бор.
Иккинчи жаҳон урушида жами 1,5 миллион нафар ўзбекистонлик иштирок этган, улардан 450 минг нафари ҳалок бўлган, 130 минги бедарак йўқолган.
Ўтган йили Ўзбекистонда 6632 нафар уруш қатнашчиси, 115 минг фронт ортиқ меҳнаткашлари бор эди.
(«Ватандош» газетасининг 26.04.2013 й. сонидан олинди)Зулфия: Ўғлим, сира бўлмайди уруш!
Тўлишарми ўлкада баҳор,
Қуёш кезар осмон кўксида.
Қалдирғочлар қанотми қоқар,
Ундан соя лаби устида.Мана, ўғлим лаби устида
Қалдирғочнинг майин қаноти.
Ўспириним тоза кўксида,
Кунда ошар янги ҳис тоти.
Бўйи ошиб кетди бўйимдан,
Боса олар кўксига бошим.
Севгим кўриб берган уйимда,
Ўсди менинг катта йўлдошим.
Юрак тўла шодлик, меҳр, бахт,
Унинг кўзларига боқаман.
Нигоҳидай тиниқ ва ёрқин
Орзу тўлқинида оқаман.
Орзулари қалбимга зийнат,
Ҳаётидир кўзим қораси.
Ўкинаман, баъзида фақат,
Ёнида йўқ унинг отаси.
Уруш! Номинг ўчсин жаҳонда,
Ҳамон битмас сен солган алам.
Сен туфайли кўп хонадонда
Ота номли буюк шодлик кам.
Юлдинг ота демак бахтини,
Жуда мурғак гўдакларимдан,
Яхши ҳам бор шундай Ватани,
Далда бўлди юракларимга.
Ота бўлиб солдим мен йўлга,
Она бўлиб меҳримга олдим.
Мана, юртга ўғил ўстирган
Бир давлатманд бой бўлиб қолдим.
Қанча ишонч, умид бахш этар,
Ҳам Ватанга, ҳам менга бу дил,
Қоя каби ёнимдан чиқиб,
Суян, — дейди, — кифтимга дадил.
Мен онаман, менинг юрагим
Фарзандларим қувончига кон.
Дил орзиқар, баъзан тилагим
Ваҳималар ўраган замон.
Йўқ, урушнинг номи ҳам ўчсин,
Менинг ўғлим керак ҳаётга.
Истамайман, унинг дудлари
Қўнсин лаби узра қанотга.
Бас, бас, эзгу оналар қалби,
Яшай олсин бехавф, бахт билан.
Меҳнатимиз, ғазаб, севгимиз
Тинчлик, дейди бутун халқ билан.
Кўкрак сути ва меҳнат билан
Биз жаҳонга берганмиз турмуш,
Она қалби оёққа турса,
Ўғлим, сира бўлмайди уруш!
1954