- Ботир НОРБОЙ
Каминаи камтарин шаҳар касалхонасининг ички касалликлар болимида даволанардим.Ўзингиз билсангиз керак,касалхонага кирганингиздан кейин текшир-текшир бошланади,қонингизни,пешобингизни…текширишади,хилма-хил касалликлар топишади. Ўзимизга ҳам бир қанча диагноз лар қойиб ташлашган:язва, стенакордия, атеросклероз ва ҳоказо. Бир одамдан шунча касал топишганидан кейин кайфият нима бўларди, дейсиз. Ичимни ит тирнайди,бир жойда ўтира олмайман.Коридорга чиқаман,палатага кираман…
Катта палатада тўққиз киши ётибмиз. Қулоқга турли тилда айтилган сўзлар, бурунга турли-туман дориларнинг ҳиди тинчлик бермайди. Бунинг устига касалларнинг бири инграган, бири йўталган, бири ҳуррак отган. Ишқилиб осойишталик йўқ.
Ёнимдаги каравотда мен билан бир кунда касалхонага тушган, ўзимдан беш-олти ёш катта, озғин, қирғийбурун бир одам ётибди. Ғалатироқ одамга ўхшайди, тахминимча. Кишига синчковлик билан, шубҳаланиб қарайди. Сал элакишиб қолган одамга ўзининг касали оғирлигидан, докторлар аниқ диагнозни қўйиша олмаётганидан шикоят қилади. Бунинг устига, ушбу касалхонада нечта врач, нечта ҳамшира ишлашини, бош врач кимнинг тоғаси-ю, бўлим бошлиғи кимнинг божаси эканлигигача ҳаммасини билади. Каравотларимиз яқинлиги учун мен билан сирдош бўлиб қолди. Кирсаям, чиқсаям менга кўз қисади, ўзиям мендан баттар бир жойда ўтиролмайди. Ҳар куни радиога охшаб сўнгги аҳборот бериб туради:”Фалончи палатадаги бемор алкашекан, тумбочкасидан ароқ топиб олишибди. Пистончининг касали оғир экан, уйга рухсат беришибди”.
Кунлардан бирида у янги гап топиб келди.
– Биз ҳам юрибмиз. Анқов эканмиз. Шундоқ мудирнинг кабинетидан уч эшик нарида икки кишилик палата бор экан…
Индамадим. Қайси хона неча кишилик бў лиши билан неча пуллик менинг нима ишим бор? Ўзимнинг соғлигимни ўйламайманми…
Аммо тушликда ошхонага ўтаётиб бу гап эсимга тушдими, секин ўша эшикдан мўраладим. Ҳақиқатан ҳам каттагина палатада икки киши чақчақлашиб ётибди. Мен қараганимда нимагадир кулишаётган экан, биттасининг ярақлаган тилла тишларини кўриб қолдим. Одамлар, “кимнидир ахтараётган экан “, деб ўйласин учун навбатдаги эшикни тортдим. Ё тавба, ичкарида, диван каравотда бир киши рангли телевизор томоша қилиб ётибди. Кийимлари ҳам касалхонаникига ўхшамайди.
Палатага қайтиб келганимизда ахборотчи оғайнимга бир кишилик палата ҳам борлигини маълум қилдим.
– Ростданми? Билмас эканман. Аммо анави икки кишиликдагиларнинг бири ижроком муовини, яна бири совхоз директори, -деди у бош келмай.
Эртасига даҳлизда фаромуш турувдим.”Аҳроров деган овозни эшитиб чўчиб тушдим. Укол қиладиган ҳонага чақиришаётган экан. Бордим. Докторимиз янги дорилардан қўшимча иккита укол қилишни буюрганди.Қақилдоқ ҳамширалар биттасини санчишди-ю, иккинчисини қолдиришди.
– Буниси импортний дори.Бизнинг омборимизда йўқ экан. Агар ўзингиз топсангиз санчишимиз мумкин,-деди оқ-сариқдан келган ҳамшира.
Бошим қотди. Энди нима қиламан. Балки менинг дардимга ўша импортний дори дармон болар? Балки шу дори топилмаса мен ҳеч қачон тузалмасман? Қандай топсам экан?
Танишларимни бир-бир кўз олдимдан ўтказдим. ўйлаб қарасам, ҳамма оғайниларим ҳам ўзимга ўҳшаб “берсанг ейман, урсанг ўламан,”дейдиганлардан экан. “ё тавба. Наҳотки шу дори топилмаса? Наҳотки мен тузалиб кетмасам? “
Бўлим бошлиғига кирсамчи?”Жон ака, энди ўзингиз биласиз. Сиздан бошқа раҳнамоим йўқ, деб озгина қистирворсам…”Шу ҳаёллар билан бошлиқнинг эшигини тақиллатдим. Жимлик. Тортиб корсам, қулф.
– Ҳо, бемор, нима қилиб юрибсиз? Қани, киринг палатангизга. Ҳозир обход бошланади,- даҳлизнинг нариги бурчагидан бошлиқнинг ўдагайлаган овози эшитилди. Ёнида катта ҳамшира, хожалик ҳамшираси, яна икки аёл .- Мана бу ерга гулдон қўйинглар, гули билан. Ойналарни ярақлариб артинглар. Ҳар бир деразага дарпарда тутилсин. Ҳў, сизга нима дедим, кирмайсизми палатангизга?
“Оббо, важоҳати ёмонку! Бу аҳволда арзимни тингламаслиги аниқ”.
– Мана бу поёндозларниям алмаштиринглар. А?Қаердан топсангиз ўзингиз биласиз. Бу билан менинг ишим йўқ. Мен касалларга яхши шароит яратиб беришим керак, тамом, вассалом!
Индамай палатага кирдим. Ўрнимда ётиб, ўзимча-«Дорини қандай топдим-у, бошлиққа қандай яқинлаш-дим», деб ўйлаб ётувдим, ўзи ҳалиги хизматчилари билан бизнинг палатамизга кириб келди.
– Қалайсизлар, оғайнилар? Тузаляпсизларми?—деди у кўзларини ўйнатиб ва жавобимизни ҳам эшитмай енидаги хизматчиларга гапира бошлади.— Бу пардалар хонани буғиб турибди. Ҳаво ранглисидан бўлсин Эскироқ тумбочкаларниям алмаштнрипглар…
Бир-икки соат ўтмай хоналарни ҳам, даҳлизларни ҳам таниб бўлмай қолди.
Бизнинг тўққиз кишилик палатамиздан уч кишини — мени, билгич оғайним ва бир чолни ҳалиги икки кишиликка жойлаштиришди. Рангли телевизор кўриб ётган «акам»нинг аҳволидан хабар олдим. У кишилар ҳам кўпайишиб қолибдилар.
-Нима бўлган ўзи? Қуёш қаёқдан чиқди?— секин шивирлаб сўрадим билгич палатадошимдан.
-Билмасам. Кимдир шикоят ёзган бўлса, инсофга кслиб қолишгандир-да!
Ўша куни емакхонада ҳам бизни роса сийлашди. Қаймоғу пишлоқ, олмаю анорлар, сергўшт овқатлар беришди.
Ким шикоят ёзган бўлса отасига раҳмат. Ҳақиқат бор экан-ку! Мана бизнинг елкамизга ҳам офтоб тегди, ажойиб одам экан, бу бошлиқ.
Жуда!—деди, билгич оғайним, одатдагидай кўз қисиб.
– Шунақа шикоят хатлари ёзиб туриш керак. Уларни кўзинн очиб қўйиш керак,- дсб ўсмоқчилаб турувдим, бизнинг палатага тўрт-бешта оқ халатли одам кириб келса бўладими. Миямга «комиссия» деган сўз урилди-ю, қўрқиб кетдим. «Комиссия» кира солиб ҳол-аҳвол сўровди:
– Жуда яхши! Ҳатто аъло!—деб юборганимни билмай қолдим.
– Бу гапимга директор ҳам қўшилди. Билгич оғайним эса жим ўтирарди. Бошлиқ ҳалиги «катта»ни: «Бу киши фалон фермер хўжалигининг машҳур директори», дебтаништир-ди. Олдинроқда турган комиссия аъзолари у билан қўл бериб сўрашишди. Шундан сўнг: «Жуда яхши, жуда аъло», деб хайрлашиб чиқиб кетишди.
Шу куни кечқурун яхши тушлар кўриб чиқдим. Ики касалликлар бўлиминивг бошлиғи илиқ сўзлар айтиб менинг кўнглимни олар, «албатта тузалиб кетасиз», деб суюнтирарди.
Кимдир туртди. Кўзимни очсам, тепамда игнасини ушлаб ҳамшира турибди.
«Оббо, палатага кириб укол қилишадиган бўлишибдими? Игнаям бирам мулойим санчилдики…»
– Иккинчиси-чи, Синглим? Ҳалиги доридан келдими?
– Йўқ, келгани йўқ. Ўзингиз топасиз,— мийигида кулдн ҳамшира.
Бирпас ўтгач нонуштага чақириб қолишди. Ҳар кунги оби ёвғон… На пишлоғу на узум бор. Ҳайрои бўлиб емакхонадан чиқсак, даҳлиздагп поёндозлар ҳам, деразалардагн пардалар ҳам жойини топиб кетибди.
Хонамизнинг эшигини очмоқчи бўлсам-қулф.
Эски хонангизга борасизлар, бу хона рсмонт қилинади,- деди менинг ҳаракатларимни кузатиб турган катта ҳамшира.
– Нега? Ҳалиги катталар-чн?
– Улар аллақачон кетиб бўлишган.
Эски палатамизга борсак, каравотларимиз ўша жойида турибди.
– «Ётавба! Кўзбўямачиликни қаранг. Энди менга зарур дориларниям топиб бермайди шекилли». Бу фикримни билгач палатадошимга айтувдим, «топиб беради», деди кўз қисиб. Сўнг қулоғимга энгашиб маслаҳат берди. Мен унинг маслаҳати асосида секин бориб бошлиқнинг хонасини таққиллатдим.
– Ким? Келинг, Ҳа, нима гап, тинчликми?—каландимоглик билан сўради у.
– Тинчлик. Тинчлик, ўртоқ бошлиқ. Аммо-лекин жуда анойи эканспз, қойил қолдик сизга.
– Нимага қойил қоласиз?— кўзларини катта очиб, ҳайрон бўлгандай сўради у.
– Шикоят тскширгани келган комиссияни боплаб лақиллатдингиз.
Бошлиқ бир зум менга анграйиб қолдида. Сўнг гап бошлади:
– Ҳа, энди, ким ҳам ўзини ёмон кўрсатгиси келади. Комиссия яхши деб кетса, сизгаям, бизгаям яхши-да! Шундай эмасми?
– Шундай ака! Шундайликка шундай-у, шундаймасда!
– Нима шундаймас?
– Бу ёғи чатоқ бўляптида!
– Нима чатоғ бўлади?
мудирнинг кўзлари аввалгидан ҳам чақчайиб кетдн.
– Анави комиссиянинг олдида айтсам бўлардию…
– Нимани айтсангиз бўларди?
– Шу айтсам бўлардию, айтмадимда!
– Нимани айтмадингиз?
– Шу, бизга бир дори керак эди, врач буюрган. Ҳамширалар йўқ, дейишяпти.
– Нима дори экан у?
– Мен отини айтдим.
– Ҳа, уми? Бу дори бир оз камчил. У узоқ ўйланиб қолди. Сўнг,
– Сиз яхши йигит экансиз. Одамгарчилигингиз бор экан. Кеча комиссия аҳвол сўраганда «жуда яхши» деганингиздан ҳам билувдим. Бизга ана шу одамгарчилигингиз керак. Дорилар бу анқонинг уруғи эмас, топилади, мана Сизга!
У қўлимга бир коробка дори берди.
Мен унга раҳмат айтиб чиқиб кетдим.
Ботир Норбой.