Ўзбекистон Мустқиллигига 21 йил бўлди. 1991 йилнинг 1 сентябрь куни Ўзбекистон Республикаси ўз Мустақиллигини эълон қилган эди. Ҳаш-паш дегунча орадан 21 йил ҳам ўтиб кетибди. Шу йиллар мобайнида мамлакатимизда қилинган ишлар, янгиликлар ҳақида алоҳида-алоҳида тўхталиш керак деб ўйлаймиз. Чунки қилинган ҳар бир янгиликларнинг ўзи бир фожеа. Мисол учун биргина давлат корхоналарининг мустақилликдан кейинги даврдаги фаолиятига тўхталадиган бўлсак, бугунги кунга келиб бирорта давлат идоралари йўқки унинг атрофи 3-3,5 метр баландликдаги темир панжаралар билан ўраб олинмаган бўлса. Ҳатто бундай тўсиқлар билан қаноатланиб қолмасдан бинога кираверишдаги темир эшик ёнига кичиккина хона қуриб, унга милиция ходимларини ўтқазиб қўйишган. Агар ишингиз тушиб ҳокимиятга, прокуратура ё милиция идорасига, ёхуд радио, телевиденияга қўйинчи, истиган давлат корхоналарига бориб кўрсангиз ана шундай ҳолатнинг гувоҳи бўласиз. Сиз қандай масалада келишингиздан қатъий назар агар ичкаридаги қўнғироқлашаётганлар фуқарони қабул қилишни ҳоҳламаса, соатлаб эшик олдида турсангиз хам сизни ичкарига қўйишмайди. Чунки эшик “оғалиги” вазифасини ўтовчи милиционер ичкаридаги масъул шахсга паспортингиз бўйича ким келганини қўнғироқ орқали хабар бериб улгурган бўлади. Табиийки, бирор муаммосини бошлаб келган омма вакилини бугунгилик кунда бирор бир раҳбар қабул қилишни, бошини оғритиб ўтиришни истамайди. Масъул мутасаддилар ўзларининг “қабул қила олмаслик” важини аризачига саҳал ўзгачароқ оҳангда етказига одатланишган: “Бугун сиз қабулига киришни истаётган ходим иш билан чиқиб кетган” деган жавобни оласиз. Натижада кираверишга ўрнатилган телефондан ўзингизга керакли мутахассиснинг рақамини қанчалик қайта-қайта терманг, уринишларингиз зое кетади, кўшак ортидаги ходим гарчи хонасида мукка тушиб ўтирган бўлса-да, қўнғироқларингизга жавоб бермайди, жавоб қилишни истамайди ҳам. Айни дамда ташкилот ва корхона раҳбарлари билан аҳоли ўртасида худди мана шу тақлиддаги “мулоқот ва алоқа” усуллари йўлга қўйилган. Мутассади раҳбар келган фуқарони қабул қилишдан чўчийди. Негаки, аҳолининг оҳини эшитиб нима ҳам қилсин, токи мавжуд муаммони еча олмаса. Ҳал қилиб бериш қўлидан келмаса. Шу сабаб ҳам Ўзбекистонда раҳбар зоти борки, аҳолидан ўзини олиб қочади. Уларнинг бу каби “қочоқлиги”га эса давлат корхона ва ташкилот бинолари атрофига ўртанилган жонсиз темирли қўрғон – панжаралар, хизмат кийимидаги милиция ходамлари етарлича имкон яратади.
Бугунда мамлакатдаги барча давлат корхрналари мана бундай фаолият юритадилар!
Аслида корхона ва давлат ташкилотлари биноларининг гирдига бу каби қўрғонлар Мустақилликнинг биринчи кунлариданоқ қура бошланган эди. Аввал бошда бунингдек “қурувчилик” ҳолатига тушиниб етмаган аҳоли ҳайрону-лол эди. Энди-энди эса мазкур давлат ташкилотларига ёрдам истаб борган авом ичкарига қўйилмай, кўкчидан итарганларида барчасини тушуниб етишгандек… Билишсаки, бу темир панжаралар давлат одамлари халқнинг арзу-додини эшитмаслик учун, одамларни темир панжаралар ортида ушлаб туришлик учун қад кўтарган экан. Энди айтингчи, халқни тушкунликда, қулликда ушлаб турадиган мамлакатни «демркратик» мамлакат деб бўладими? Бу яна қандай Мустақиллик бўлди экан?
Дилбар САИДОВА
“Бирдамлик” Халқ Демократик ҳаракати Тошкент шаҳар бўлими фаоли