Ўзбекистон президенти томонидан чиқарилаётган ҳар бир қонун, қарор ва фармон ўзбекка қарши қаратилаётгани, уларнинг халқаро қонунларга мутлақо зидлиги борган сари кўпроқ аён бўлмоқда… Халқаро қонунларда Инсоннинг дунё бўйлаб эркин ҳаракатланишига, яшаш жойини эркин танлашига йўл берилади. Бу хил қонун ва қарорларни Ўзбекистон президенти ҳам оғизда тан олади, қўғирчоқ парламент ратификация ҳам қилади. Аммо бунинг орқасидан айнан шу хил халқаро қонунларга зид фармойишлару қонунлар чиқарилади. Қонунларга “ўзгартириш”лар киритилаверади…
Маслан, Ўзбекистон президенти томонидан имзоланган “Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги қонунга кўра, “Жиноят кодекси”нинг 223-моддасига янги ўзгартишлар киритилди… Маълумки, иқтисодий ёки сиёсий сабаблар туфайли чет элларга чиқиб кетаётган ўзбеклар йилдан-йилга кўпайиб бормоқда. Шуни ҳисобга олибмикин, Туркия сингари дўст ҳукуматлар туркийларни, шу жумладан ўзбекларни ҳам чиқиш визасисиз мамлакатига киришига изн берганди… Юқорида тилга олинган “Ўзбекистон жиноят кодекси”нинг 223-моддасига киритилган ўзгартишлар эса айнан Туркиянинг шу қарорига қарши киритилгандир. Эндиликда Ўзбекистоннинг чорасиз фуқаролари чиқиш визаси олаолмаса дўст мамлакат Туркияга ҳам боролмайдиган, агар боришса. Ўзбекистонга қайтолмайдиган бўлдилар… Ўзбекистон ОВИРидан виза олиш эса, Ўзбекистон президентининг сиёсатига очиқ, ҳатто зимдан қарши бўлган фуқаролар учун (бу хил фуқаролар Ўзбекистон аҳолисининг 90 фоизни ташкил қилади) ўлимдан ҳам қийиндир. Аслида президент киритган ўзгартиришлардан олдин ҳам 223 модда унчалик чиройли эмас эди. Визасиз “…чет элга чиқиш, ёки Ўзбекистон Республикасига кириш, ёхуд чегарадан ўтиш энг кам ойлик иш ҳақининг икки юз бараваридан тўрт юз бараваригача миқдорда жарима ёки уч йилдан беш йилгача озодликдан маҳрум қилиш билан жазо белгиланган” эди. Эндиликда эса, Озодлик сайтидан маълум бўлишича. жарима миқдори ўзгармай қолди, аммо қамоқ муддати 10 йилгача узайтирилган. Энди мазкур жазо Ўзбекистонга кириши чекланган хориж фуқаролари ва фуқаролиги йўқ шахсларга нисбатан ҳам қўлланиларкан. Бу ҳол Ўзбекистонда Инсон ҳуқуқлари борган сари кўпроқ чекланаётганининг, халқаро қонунлар оёқ ости қилинаётганининг аниқ исботидир…
Тоҳир ТОШКАНДИЙ.