Давоми
Текширув ва кузатишларим натижасида аграном, эски раҳбар Тўра Алмуродов билан келишган ҳолда кўпгина бригада ерларига хўжаликнинг бошқарув қарорисиз режaда кўрсатилмаган экинлар экилганлиги, асосан, картошка етиштирилаётганлиги аниқланди. Ноқонуний тарзда экин қадалган ерларнинг умумий ҳажми 5 Га ни ташкил қилар эди.
Ер бригадирлари раис, хўжлик кассасидан нақд пулни оломагач, “даромад олишнинг” мана шундай ноқонуний йўлларига ўтиб олишган экан. Ахир, оилани боқиш учун ҳам нақд пул керак-ку, хўжликда берилаётган “натура’ ҳолидаги маош билан рўзғор тебратишнинг имкони йўқлигини барча билса керак?
Қисқаси, мен ушбу хўжликка раҳбар бўлиб келишимдан олдинроқ ер бригадирлари, Бош аграном, Бош ҳислобчи, ер тузувчи қисман раис билан келишган ҳолда 5 Га атрофида ерларни ноқонуний ўзлаштириб олиб, бу майдонларга, асосан, даромадбоп, бозорбоп картошка экканликларига аниқлик киритдим.
Бу ерда яна бир қизиқ ҳолат ҳам мавжуд эди: ер ноқонуний ўзлаштириб олинган, экинлар экилган, аммо хўжалик ушбу қонунбузарлардан ойлик маошлари ҳисобидан қарздор ҳам эди. Бу каби ноқонуний ҳаракатларнинг замирида қарзни “натура” ҳисобига олиш, хўжаликдан нақд пул талаб қилинмаслик ҳамда ноқонуний экилилган экиндан тушган даромадидан раҳбариятга “узатиб туриш” дек ўзаро келишув битими ётарди.
Ушбу хўжаликга раҳбар бўлиб келганимдан кейин, табиийки, бу каби ноқонуний “келишув” ва “битим”ларга барҳам берилди. Эски раис кетгач, асосий Бошқарув аъзоларининг ноқонуний ишлари юзага чиқа бошлади. Шу жумладан бригадир деҳқонлар ўзлаштириб олган 5 Га яқин ер майдони ҳам.
Иш бошлаган кезларимда вазият анча оғир эди. Тўрт томон ноқоннуний ишларга тўлиб-тошган, ўғирлик ва талонтарожлик авжига чиққан эди. Хўжаликни тўлиқ назоратга олишим учун ёнимда етарлича мутахасис ходимлар етишмасди. Шу сабабли, эскилари билан тил топишиб ишлашга мажбур эдим.
Энг ачинарлиси, “КЕШ” ОАЖнинг банкдаги ҳисоб рақами тўлиқ ҳокимият томонидан назорат қилинарди. Кредиторлик қарзлари кўплиги ортидан “КЕШ” ОАЖ ҳисоб рақамига тушган пуллар дарҳол кредитор қарзларга ўтиб кетар, ишчиларнинг маош олиши учун ҳисоб рақамдан нақд пул олиш мутлақо имконсиз эди.
Шу ўринда эътиборингизни яна бир вазиятга қаратмоқчиман: Собиқ Бошқарув раиси Тўра Алмурадов “КЕШ” ОАЖга раҳбар бўлиб келганидан кейин у нафақат хўжаликни талон-тарож қилди, балки Банкдаги кредитор қарзларнинг кўпайиб кетишига ҳам замин тайёрлади. Бунинг оқибатида хўжаликнинг ҳатто ойлик маошлари учун ҳам банкдан нақд пул олиши амри маҳол бўлиб қолди. Ваҳоланки, Тўра Алмурадов рахбар бўлиб келганида хўжалик билан банк муаммода бўлмаган-ку? Хўш, нега унда қишлоқ хўжалигининг 30 йиллик “билимдони” жаноб қўл остидаги хўжаликни шу куйга солди? Унинг кўзи, диққати қаерда эди? Қонун идоралари, прократура қаерга қараганди?
Менинг бошчилигимдаги Бошқарув аъзолари ана шундай иқтисодий танглик ҳолатида оғир вазиятдан чиқиб кетиш учун нима қилдик? Аввалом бор, ноқонуний ўзлаштириб олинган ерларни ҳисоб-китоб қилиб, Бошқарув қарорига мувофиқ эгаларига қонунийлаштириб, 1 йиллик шартнома асосида ижарага берик. Олинган нақд пуллар жамият хазинасига кирим қилинди. Бироқ, ушбу маблағларни Пахта банкидаги ҳисоб рақамимизга қўйиб, қайта олишни иложи бўлмаслигини яхши билардик. Шунингдек, бошқа банкдан ҳисоб рақами очишнинг ҳам иложи йўқ эди. Ноилож ушбу хазинадаги пулларни ишчиларга маош сифатида тарқатишга мажбур бўлдик.
Давоми бор