Халқимиз “Ахмоққа калтак, ақлга ишора кифоя” дейишади. Ўзбекитсондаги амалдорлар ана шу иборани дастуриламал қилиб олган “донишманд”лардан. Мамлакат отаси саҳал им қилдими, тамом, курсисининг қимирлаб қолишидан қўрқиб ўтирган арбоблар салла деса, бира тўла каллани юлиб келтиришади…
Қайданам ҳов бир куни Ислом ота “Порахўрликни қуритиш керак!” деган қабилда тухум қўяётган товуқдек “қақилллаб” қолганди-а?! Юрт отасининг бунингдек муборак каломини қулоқларига олтин сирға қилиб илиб олган ҳуқу-тартибод идоралари ходимларига, МХХ даги пихини ёрган кимсаларга Худо берди денг. Қараб турснагиз, бир кунда қирқ кишини кувиб, тутиб, қафасга тиқишади, бу шаввозлар.
Бу гал Миллий хавфсизлик хизмати ходамларининг тўрига наҳанг қолиб, лаққа балиқча тушди… Самарқнад вилоятининг Оқдарё туманида шундай бўлди.
Хабарингиз борми, йўқми, билмадигу, кейинги пайтларда КРУ деган ташкилотнинг “рекит”чилари, йўғ-э, ревиззорлари вилоят туманларида ов мавсумини бошлаб юборишганди. Бунинг натижасида қанчадан қанча нафақахўрларнинг шўри қуримади дейсиз…. Тафтишчилар ҳужжатларни тита-тита, гоҳ арзигулик, гоҳ арзимас камчилик топиб, “Ортиқча пенция олгансан, давлатга қайтаришинг шарт!” дея нафақахўрларни итдек қопиб юрган кезлар ҳозир… Бунинг натижасида қай бир нафақахўрнинг гарданига беш миллон сўм, қай бирининг бўйнига ундан саҳал камроқ, уч ярим миллон сўмлик қарздорлик шакарнинг ширасидан елим қилиб, ёпиштирилган. Олаётган икки юз минг сўмлик ойлик нафақаси юз минг сўмга қисқарганлиги етмаганидек, камига Ҳакуматга тавон ҳам тўлайди пенционер шўрликлар… Аммо… “Чўкаётган одам хасга ёпишади” деганларидек, кекса қарздорлар ҳам шунча сўммани давлатга “туҳфа” қўйгиси йўқ. Ўша пул ўлгурнинг лоақал яримини харжласам, “Ҳукуматгамас, тафтишчига тортиқ қилсам, оғзига пул билан урсам-да, ишимни осонгина ҳал этсам” дея давлатнинг “рекит”чиларига “разведка”чи қидиришади… Бундай пайтларда тафтишчиларнинг ошна-оғайниси, қариндош-уруғи қўл келади.
Оқдарё туманининг турайғир қишлоғида яшовчи Азизхон Саидмуроводнинг иши ёмон эмасди. Кимсан, Оқдарё туман молия бўлимининг катта ходими эди. Топиш-тутиши ҳам шунга яраша. Йигитни қандай жин урди, билмадигу, тафтиш ишлари кетаётган туман “Собез”ини “разведка” қиламан деб, минага тушди.
Гап бундай бўлганди. Туманнинг Бобур жамо хўжалигида истиқомат қилувчи нафақахўрлардан бири Азизхон Саидмуродовни орқа тортиб келди-да, “Ўғлим, “Собез” мени бўйнимгача қарзга ботириб қўйибди. Ўлгунимчаям тўлолмасам керак. Иложини қилинг, тўрт-беш сўмини берай, шу қарзларимни ҳаспўшлаб беришсин, онангиз ургилсин” деди ялингансимон.
Синашта аёл эмасми, А. Саидмуродовнинг кўнглига ҳеч бир шубҳа-гумон келмади. “Бўпти-да, холажон. Бир миллон сўм харажати бор, чиқимидан қочмасангиз, “есть” қиламиз!” деди шу баҳонада ўзи ҳам мумайгина даромад ишлаб олиши мумкинлигини ўйлаган Азизхон думоғи чоғ бўлиб.
Нафақахўр аёл ҳам кўп тортишмай, кўниб қўя қолди. “Олди-берди” куни белгиланди… Келишилган куннинг белгиланган соатида онахон қоғозга ўралган бир даста пулни қучоқлаб кириб келиб қолди. “Сизга ишонаман, холажон, ичи тўғри-а, санаб ўтирмайман” деди Аъзизхон соққанинг салмоғини қўли билан чамалаб кўраркан. Аёл ҳали ортига ўгрилиб ҳам улгурмасдан, хонага тўрт-бешта номаълум шахслар ёприлиб киришди. Шундагина нима бўлаётганини тушуниб етган Аъзизхон қўлидаги пулларни МХХ ходимларининг башарасига отиб, ўзини эшикка урди. Жон-жаҳди билан югурди. Лекин қаерга, ўзи ҳам билмайди. Туман марказий савдо мажмуасининг ёнига етганида, ортидан тушган “овчи”лар Азизхонни қувиб тутишди. Қўлига кишан уришди….
Дарвоқе, Оқдарё туман молия бўлимида ишлайдиган Азизхон Саидмуродовнинг туман ижтимоий таъминот бўлимини “тити-питиси”ни чиқараётган тафтишчиларга нима алоқаси бор экан, ё қариндошмикин дерсиз? Йўқ, уинси ҳам, буниси ҳам эмас. Мана, бир йилдирки, туман “сабез”ини “ағдар-тунтар” қилаётган КРУ “ревизор”лари кўмак бериш учун молия бўлимидан айнан мана шу Азизхон Саидмуродов беркитилган эди. Архивни “зиёрат” қилиб, пенционерларнинг ҳужжатларини топби келиш, чой-пой қилиш дегандек… Барча юугр-чоплар Азизжоннинг зиммасига юклатилганди-да. “Бир балоси бўлмаса шудгорда қуйруқ на қилур” деганларидек, бу ёғини ўзингиз тахмин ва тасаввур қилиб кўраверасиз-да энди…
Айни дамда тергов ҳаракатлари олиб борилмоқда.
Бизнинг демоқчи бўлганимиз, ҳали 30 ёшга ҳам тўлмаган Азизхон Саидмуродов “шахмат тахтаси”даги шунчаки бир оддий пиёда. Бу ўйиннинг “от”лари, “шоҳ”лари бор, ҳали! О. Бальзак ўз даврида “Қонун майда пашшачалар илиниб, йириклари қутилиб қоладиган тўр бўлмаслиги керак” дея ёнганди. Бу гал ҳам шундай бўлди-ёв… МХХ ходамларининг ҳарактидан муддао шунчаки “план” тўлдиришмиди, ёхуд ана шу “ўйин”даги “от”ларнинг оғзига кишан солишмиди?…. Бунисини энди вақт кўрсатади…
Фотима МУҲАММАД ҚИЗИ
“Бирдамлик” демократик халқ ҳаракати Самарқанд вилояти фаоли