Носир Зокир
Шю Сент Эвремен “Ўйлаганингни айта олмасликдан кўра, оғирроқ азоб йўқ”, дегани каби, ўйлаганларингни қоғозга тушириб, уни хеч қаерда эълон қилаолмасликдан хам азоб йўқдур.
«Озодлик» радиоси орқали таниқли шоира, «Бирдамлик» харакатининг фаоласи Дилором Исоқованинг сухбатларини тинглаб, юқоридаги фикрга келдим.
Дилоромхоннинг айтишича, уни шеърлари хеч қаерда чоп этилмайди. Чунки, у хукуматнинг танқидчиси. Халқ манфаатини ўз манфаатидан устун қўйган рахбар, агар халққа фойдаси тегса, унга ёқмаган кишиларга хам ўз мақсадларини халққа етказиш, рахбарнинг шахсий амбициясидан устундир.
Мустақиллик, Ватан деган сўзларни ниқоб қилиб олиб, бошқани тан олмайдиган рахбарлар, атингчи, Д.Исоқова каби шоирларни шеълари нега Совет даврида чоп этилдию, бугун нега чоп этилмайди? Биз совет даврига қараганда бошқача яшаяпмиз. Лекин қаннақа бошқача? У пайтидан яхшироқ, эркинроқ яшаяпмизми, ёки аксинчами? Агар яхшироқ, эркинроқ яшаётган бўлсак, совет даврида рухсат берилмаган нарсаларга, мустақиллик даврида рухсат берилиши керак эмасми?
Нега Совет даврининг 80-йиллари охирида, 90-йилларнинг бошида шоирлар ёзувчилар ўз асарларини хохлаган матбуотда ёрита олдию, хозир йўқ? Нега зиёлиларнинг «Ўзбекистон адабиёти ва Санъати» газетаси 600-700 минг нусхада чоп этилдию, хозирга келиб ўн минг нусхада хам чоп этилмаябди? Аслида, акси бўлиши керак эмасмиди?
Агар Д.Исоқованинг шеърлари бугун чоп этилмаётганига, уни хукумат танқидчиси бўлганлиги сабаб бўлса, яна савол туғилади. 1994 йил Россия армияси Чеченистонга бостириб кириб хама ёқни остун-устун қипилиб юборди. Бу зўравонликдан бир кун ўтиб, Россия телевидениясида чиқиш қилган Алла Пугачева, Россия амалдорларига қарата «Позор сенларга, кичкина давлатни хонавайрон қилдиларинг» деди.
Нега унинг чиқишларини Россия хукумати тақиқлаб қўймади? Нега унга чора кўрмади? Нега Горбачёв даврида матбуотлар янги – янги шоирлар, журналистлар кашф этилдию, бугун ўшалардек забардаст, қўрқмасс ижодкорлар чиқмаяпди. Нега борлари хам қумга сингиган сувдек, йўқ бўлиб кетди? Хуллас саволлар кўп жавоблар йўқ.
Хукмингизга хавола этилаётган қуйидаги шеър, совет даврида ёзилган.
Муаллифи Эркин Вохидов.
Насихат
Қўллни ишга мохир этма, тилни гапга уста қил,
Ишни бир қилган жойингда, гапни албат юзта қил
Бошлиғинг олдида топмоқ истасанг сен этибор,
Қоматинг юз турли буккин сўзни хам минг тусда қил.
Жилмайиб тур ёнида , хеч очма танқидга оғиз
Таклифинг бўлса ўзига , аста-ю охиста қил.
Тур деса тур, ёт деса ёт, чиқма зинхор измидан,
Хеч фикр қилма, ўзингча қилма бир иш мустақил.
Бошлиғинг кўнглини бил, сен кетма пинжидан нари
Пайтини топсанг мободо, бирга юзта-юзта қил.
Бил , сенга бу беш насихат, энг асосий қоида:
Қўлни ишга мохр этма, тилни гапга уста қил.
Яна савол туғилиб қолди. Нега Вохидовдек шоирлар бугун юқоридагидек шеърларни ёзмай қўйдилар. Жавоби ўзингиздан.
Тинч бўлайлик