ЖАХОЛАТ КУРБОНИГА АЙЛАНГАН ОТА

Жахолат инсоннинг энг ката душмани. Бу борада маърифатпарвар адибимиз Абдулла Авлоний узининг «Туркий гулистон ёхуд ахлок» асарида: «Жахолат деб укимаган, билимсиз хеч нарсага тушунмайдурган нодонлигни айтилур. Жахолат инсониятнинг энг зур душмани ва ёмон хулкларнинг бошлигидур» деб таъкидлаган эди. Хакикатан хам жалолат ин курган калбда эзгулик урнини ёвузлик эгаллайди. Жохил инсонда рахм-шавкат, мехр-мухаббат хислари, одамийлик туйгулари бегона булади.

Куёш уфк ортигабош куя бошлаган паллада Чирокчи туманининг Чорвадор кишлогида яшовчи ота-бола Ёр ва Шавкат Тошмаматовлар далада узаро жанжаллашиб колишди. Шавкат отсидан ер участкаси олиб беришни талаб килди. Ота эса бунга жавобан уни сукиб, хакоратлади. Газаб отига минган Шавкат муштларини тугиб, падари бузрукворига ташланади. Ёри Тошмаматов узини химоя килиш максадида кулидаги козикни углига каратиб отди. Козиб бориб Шавкатнинг буйнинга тегди. Шундан сунг баттар жахли чикиб, узини бошкара олмай колган угил отасини таёк билан ура кетди. Ёри калтакнинг зарбидан миниб утирган эшагининг устидан йикилди. Бундан фойдаланган Шавкат энди отасининг боши, буйнига урди. Кейин аркон билан буга бошлади. Отаси конига беланиб, кимир этмай колгач, нима килиб куйганини англаган угил кулидаги жиноят куролини овлок жойга отиб юбориб, хеч нарса курмагандек уйига равона булди.
Сабабсиз окибат булмайди. Ушбу котилликнинг сабабларини излар эканмиз, бир нарса эътиборимизни тортди. Аникланишича, 2001 йилдан буён, яъни ун йил давомида ота-бола Тошмаматовлар уртасида мунтазам жанжал булиб келган. Бунинг асосий сабаби ер олиб беришни талаб килиб, отасини кийин-кистовга олиб келган. Шу тарика улар уртасида узаро мехр-окибат, хурмат-иззат йуколган. Ота болани, бола отани хакоратлашдан тийилмаган. Ёри углининг устидан бир неча марта ички ишлар идораларига арз килган. Хатто Шавкат Тошмаматов Чирокчи туман судининг карорига биноан бир неча бор маъмурий камок жазосини утаган. Бундан ташкари, бошка оила аъзоларининг хам узаро муносабатлари яхши булмаган. Профилактика инспектор ва махалла фукаролар йигини фаолларининг уларни муросага чакириш, яраштиришга уринишлари зое кетган.

Хеч ким онадан ёвуз ёки жиноятчи булиб тугилмайди. Аксинча, инсоннинг келажакда ким булиб улгайиши унга берилган тарбияга боглик. Буни донишмандлар куп бор таъкидлашган. Тошмаматовлар оиласидагимуаммонинг илдизи, албатта, фарзанд тарбиясига такалади. Ёри туккиз нафар фарзандни вояга етгазган. Лекин умр йулдоши билан уларга муносиб тарбия бера олмаган куринади. Акс холда угил бу кадар тубан кетиб, падаркуш деган ном олмаган буларди. Колаверса, халкимизда арпа эксанг арпа урасан, деган доно накл бор. Ёри Тошмаматов бошида яхши эътибор берганида Шавкатнинг калбида бу кадар жахолат ва ёвузлик ин курмаган буларди.

Шавкат уйланиб, оилали, фарзандли булса-да, умуман масъулиятни хис килмаган. Хеч жойда ишламай, оиласини моддий жихатдан таъминлай олмагани учун турмуш уртогини икки боласи билан ота уйига ташлаб келган. Битта хотини уддалай олмаган Ш.Тошмаматов бошка бир аёл билан никохсиз яшаб келган. Фарзандли булгач унинг хам жавобини бериб юбоган. Кейин хеч нарса булмагандек биринчи хотинини олиб келиб, яна у билан яшаган. Бу далилларни бежиз келтирмадик. Субутсиз одам учун мукаддас нарсанинг узи йуклигини айтиб утмокчимиз. Бундай инсон эса оиланинг хам, ота-она, якин кариндошларнинг хам кадрига етмайди.

Хар кандай жиноятга жазо мукаррар. Суд жиноят иши тафсилотлари, гувохларнинг курсатмаларини атрофлича урганиб чикиб адолатли хукм чикарди. Шавкат Тошмаматов Узбекистон Республикаси Жиноят кодексининг тегишли моддаси билан айбдор деб топилиб, 19 йил муддатга озодликдан махрум этилди.

Кариганда фарзандлари артогида тинч ва хотиржам яшашни хар бир ота-она орзу килади. Бунинг учун эса зурриётига бошидан тугри тарбия бериб, унинг илму маърифатли булишига эътибор каратса кексайганида мехнатининг самарасини куради. Фарзанд тарбияси адашганлар эса окибатда жабрини хам тортишади.

Р. Бекназаров
«Постда» газетаси

Copyright © 2018 Birdamlik.Info
Shares