Бисмиллахир рохманир рохийм!
Тошпўлат ака, бисмиллох калимаси сизга салбий тасир қилиб ичингиздаги шайтонларингиз жунбушга келган бўлса хам, бу сизнинг муоммоингиз, сиздан кечирим сўрамайман. Бу сўзни сиз хохласангиз хам айтамиз, хохламасангиз ҳам. Сиздан олдин ҳам айтилган, сиздан кейин ҳам қиёматгача айтилади. Хотиржам бўлинг.
Ёзган мақолангизни ўқиб менга студенлик давримдаги Қолдибоев деган профессор ёдимга тушди
У бизга жахон тарихидан лексия ўқирди. Кўриниши совуқ, юриш туриши совуқ, юзи нурсиз бир одам эди. Биринчи кўришимда юзига қараб бир жирканиб оласан киши, ўшанда “турқи совуқ” деган гап худди шу одам учун айтилганми деб ўйлардим, хар холда 18 ёшли ғўр бир талаба эдик. Кейинчалик нега унинг юзи шударажада нурсиз эканини тушиниб етдим. У одам ўз даврида партия менклатурасининг обрўли бир вакили бўлган экан. Атэист албатта, чин дилдан ич ичидан атэист. Дарслари мобайнида ўзининг мусулмонларга, Исломга бўлган душмонлигини яширмасди. Бир куни, бироз бу хақда гап хам очди, ва очиқ Ислом душмони эканини тан олди.
Мен атэистман деди, – мен исломни жуда яхши биламан, чунки душман билан курашишлик учун уни яхши билишинг керак, бизни хам шунга уқитишган – деди. Бу гапи билан рўпарасида турган, аксар мусулмонлардан иборат бўлган талабаларни бехурмат қилди, юзсиз, иймонсиз бир инсон эканлигини, инсон эмаслигини исботлади, провакацияга йўл қўйди. Айтайлик бир катта аудиторида сизга ўхшаган ёш атеистларга партия олий мактабида лекция бўляпти, олдиларингда фашист бир профессор дар берсада, мен фашистман деб очиқдан очиқ сизларнинг “соф атеисттик” ғояларингни бехурмат қилса албатта хокимият қўлларингда бўлганликдан уни отувга хуким қилардинглар.
Сизнинг бу мақолангизни ўқиб менда яна бир бор ўша талабалик йилларимда, профессор Қолдибоевни кўрганда унга қарши туйғулашган салбий хисларим яна қайталанди. Ўхшашликни қаранг бирхил салбий туйғуларни жумбушга келтирадиган “кароматларинг” бор, хар холда бир мактабнинг талабасисизлар. Юзингиз хам шайтон кўрса чехраси очилгидек, фарзандларингиз хам неваралирингизни “қоч тошпўлат келяпти” – деб кўрқитса керак. Бу хақда қуйида яна бир тўхталиб ўтамиз.
Мақолангизда ўзингизнинг ичингизда ётган истиробли, шайтоний туйғуларни намоён қилибсиз, ич астарингизни тўнтариб барини дастирхон қилибсиз, ким сизга дўсту ким сизга душмонн эканлигин, ақидангиз қайси томонда намаён қилибсиз, хали хам атеистик ғоя ва мафкурага содиқ қул эканлигингизни кўрсатибсиз. Бу сизнинг ички туйғуингиз ва ақидангиз эди.
Давом этамиз. Иқтисод ва сиесатда хали хам танқидий солиштирув қарашга эга эмаслигингизни, тарихда хали хам Бартольддан бошқасини ўқий олмаятганингизни кўрсатибсиз. Умир бўйи илм олдим деб бир китоб орқалаган эшшакчалик ундан фойда топмабсиз. Ахир дунёи охиратни яратгувчи зотга қарши бориб, натижаси қандай бўлишлиги мумкин сўничда?
Кeлинг мақолани биргалшиб тахил қилсак, йуқоридаги гаплар сафсата бўлиб қолмасин.
Иқтисбос: – “Как представляется, по степени религиозности узбеки превзошли другие нации Центральной Азии и практически сравнялись с жителями Ирана, Афганистана, Пакистана, Сомали, Йемена и т. п. Площади мечетей почти во всех кварталах городов, населенных пунктов страны во время пятничных богослужений не вмещают прихожан. Верующим приходится расстилать коврики, возносить молитвы и на проезжей части дорог возле мечетей” 90 йилларда хақиқатдан диёримизда Исломга инсонлар ёппасига қайта бошлади, бу бир факт, лекин Тошпўлат Йўлдошев айтганидек, динга ўзини уриб бошини ёргани йўқ, балки инсонлар ич ичида ётган туйғуларини, хиссиётларини, 70 йил ичида илк бор ошкора рўёбга чиқарди. Бу бир эркинликни ифодаси еди, Ўзбеклар советлар худидида пайдо бўлган нисбатан эркинликка биринчилар қаторида лаббай деб жавоби эди. Хақиқатда Горбачев даври бўш тизгиндан бўшанган, пост совет худидида энг биринчи жонланган миллат бўлдик.
Болтиқ бўйи давлатлари биринчи дерсиз? Лекин, бу давлатлар эркинликка чикиши бутун бошли католик ғарб томонидан моддий ва манавий қўллаб қувватланганини эсдан чиқармайлик. Ўзбекни ким қувватлади? Хеч ким. Унинг терси, сиз ва сизнинг коммунист хамтовоқларингиз бунга тиш тирноқларинг билан қаршилик қилдинглар. Ўзбек бўла туриб ўз миллатларинга қарши бундай комфронтациядан заррача хам хадиксирамадингиз, хаё қидмадингиз, зотан хаё иймондандир, сиз коммунистларда эса иймон нима қилсин. Пулга сотиладиган нарсами у….?
Тошпўлат Йўлдашевга ўхшаганлар эса Ўзбекларнинг бази бир давлат мусулмонларидан тақвода, хаёда, ибода, одобда ўзиб кетаётганлиги ташвишлатиради. Хатто Ўзбек мусулмонларининг мачит торлигидан йўлнинг бир чеккасида жимгина Роббисига қилган муножати хам ғайрлигини келтиради. Яни, Тошпўлат Йўдошев хар доимги бир хил либосида, галстукда туриб, кўча тўла номозхонларга ўзининг атэистик назарини ташлаган, ва ўзини яна бир бор улардан устун қўйган. Ичида абу мурра унга “қара сен виқорлисан, сен улардан устунсан, қара, улар ерда, сен эса оёқдасан, уларда хатто галстук ҳам йўқ, сенинг коммунистсан, соқолинг қиртишланган, сенинг виқоринг бор, сен хеч қачон улардан паст келма, ки сен шундай туғилгансен, сен шундай галсткуда кибирона виқор билан бу дунёдан кетасан” –дейди.
Ажабо қабирга хам галстук билан қуйиласизми экан, қабирда маййитларнинг соқоллари ўсиб кетади дейишади, ёки шунда хам кафанингизнинг чунтагидан бритвани олиб қиртишлаб оласизмикан. Риторик сўроқ, жавоб бериб ўтирманг тағин.
Мен ўзим жавоб бераман, менимча ўлгандан кейин хам шарафсизлик қиласиз, рухингиз биринчилар қаторида ўзингиз умир бўйи жирканган мусулмонларнинг олдига тушиб олиб, гоҳ кафанга ўралган жасадингизга, гоҳ мусулмонларга қараб, “кошкийди шулардан бири менга намозининг савобини бағишласайди”- деб илқишланасиз албатта. Ёки ярми немис, ярми Ўзбек бўлган невараларингиз билан католик черкови орқали узвий мулоқатта бўлиб турасизми?
Енди сиз санаб ўтган давлатларга келсак,
Юқорида санаб ўтган давлатларингизга Ироқни қўшиш эсдан чиқибти. Нега қўшмадингиз, бир вақтлар Саддам Хусаин билан алоқаларинг яхши бўлганди. Эрон ва Ироқ уриши даврида сиз актив бўлгансиз. Бу икки қардош мамлакатни бир бирига гиж-гижлашда хам қўлингиз борлиги ажабмас, албатта. Миллионлаб инсонларни қурбон бўлишида сабабчисиз. Кремлнинг қотилларидан бирисиз. Бази бир нарсаларни сизнинг ёдингизга солайн.
Ўша даврлар хали хам эсингизда бўлса керак, хали қурол сотгани контракт кўтариб, бир ўриснинг пинжига тушиб олиб Техронга югирганларингиз. Сиз учун жаннат даврлар бўлган албатта. Сизларга валюта эмас, хизматларинга чек бериларди, Москва қора бозорида бемалол пулга алмаштирардингиз. Ўша даврлар носталгиясини хозирги кунги хаетингизга ачиниб солиштираётган бўлсангиз керак. Мантиқ, шу югириб елган хаетингиз мобайнида, шунча ўрисларга подлизалик қилган давригизда, Ўзбек халқига бирон бир хайрлик иш қилдингизми? Кесинликла йўқ албатта.
Натижада сиз тушларингизда хам қўрқиб чиқадиган Эрон Исломий давлати хали хам оёқда, бундан кейин хам Худо хохласа оёқда бўлади. Дунё империалистлари Эроннинг тинч ядровий дастури устида асоссиз муоммо чиқармоқда, Эрон ахолисига қарши ноқонуний санкциялар қўлламоқда, лекин натижасиз. Аслида бу мисли кўрилмаган тараққиёт, Эрон қўл билан санаб ўтарлик ядроси бор давлатлар сафига расман кирди. Бу катта ютуқ, чунки ядровий энегия энг арзон элэктр манбаи ва тарраққиётнинг онаси. Бундан кейин Эронни таррақиётда энди хеч ким тўхтата олмайди. Шу хафта Эрон учувчисиз харбий самалёт ишлаб чиққарганини элон қилди, бу эса Россияда хам йўқ таррақиёт. Мана кўринг сиз бир умр ёмон кўрган Исломий давлат ривожланмоқда, Худо хохласа бундан кейин хам ривожланади Менимча юрагингиз орқага тортаётгандир, лекин мусулмонлар қолоқ деган гапингизни бир бир яна эслангда, Мусулмонлар қолоқми, ёки кимдир қолоқ бўлишини хохлаб суний баръерлар барпо қилмоқдами, буни хам бир мунозара қилиб куринг.
Умуман олганда давлатлар орасидаги сиёсий масалаларга тухталсак мақола чузилиб кетиши мумкин. Мақолага хотима ясамайман. Хали олдинда кўп саргузаштлар турибти.
Д. Чолпон