Абдужаббор Исмоил
Мен жорий йилнинг 23 апрель ойида Озодлик Радиосининг “Тундрадаги “ўзбек қуллари” емаксиз қолди” мақоласига биз ватандошларга ёрдам берамиз мазмунида шарх ёзиб ва яна улар билан интернет чатга чиқиб юқоридаги ватандошларимизнинг координатларини беришни илтимос қилдим. Орадан бир кун ўтиб Озодлик радиоси мухбири Садриддин менга қўнғироқ қилиб, Ўзбекистондан келган юрист деб, Шухрат Ориповни номерини бердилар. Дархол боғланиб, нима натижа бўлаётганини сўрадим. У киши ахвол жуда оғирлигини айтиб, хозир узи билан бирга бир қанча одамларни Новосибирск шахрига олиб кетаётганини ва икки кундан кейин гўёки Красноярск шахрига қолган одамларни олдига келишлигини телефонда айтди. Мен унга биз ёрдам беришимизни таъкидлаб, узим хам дархол боришга тайёрлигимни айтдим. Розилашдик. Эртасига, 1 май куни биз, мен ва Бирдамлик харакатининг Россия бўлими юристи Ирина Перевозчикова Красноярск шахрига келдик. Шу куниёк яна Шухрат Орипов билан боғланиб, ундан ватандошларимизни хозирда қаердалигини сураб, жавоб ўрнига хар хил уйдирма чалғитишлар олдим. Хаттоки ушбу юристнинг, ака телефонимни пули тугаган, сиз билан гаплаша олмайман важлари, бизни рад килаётганидан дарак эди. Биз хам каттиқ туриб, телефон рақамига пул хам солдик, аммо натижа ўзгармади. Охирги телефон сухбатимизда мен ундан қўл телефонини ватандошларимизнинг бирига беришни ёки улардан бирининг телефон рақамини сўрадим. Шухрат Орипов менга, ака хозир улар жуда чарчаган, бироз дам олсин, сизга албатта узим қўнғироқ қиламан деб, шу тариқа бошқа уланолмадик. Телефони бирида жавоб бермас, бирида умуман узилди.
Биз Москвадаги Фуқаровий кўмак ташкилотидаги Елена Буркинага хам уланишга харакат қилдик. Биринчи марта қунғироқ қилишимизда у кишини хозир йуқлигини айтишди. Кейинги қунғироқларга жавоб беришмади.
Ундан кейин ўзимиз излашга тушдик. Красноярск ўлкасининг ички ишлар бошқармасига қарашли депортация килинганларнинг, махсус вактинча ушлаб туриладиган бўлимига бориб, лол қолдим. Озодлик радиосида эълон қилинган ватандошларимизнинг руйхатидаги биронта кишининг йуқлиги ва уларни бу ерга олиб келинмаганлигидан бир тарафдан хайратда бўлсам, икинчи тарафдан эса бу бизга нисбатан(Бирдамлик харакатига) алдов ва чалгитишлар экан. Кейинги изланишларда шу нарса маълум бўлдики ватандошларни Новосибирск шахридан жуда тез фурсатда Ўзбекистонга олиб кетилган. Негалиги фақат бизга хозирча маълум эмас.
Ачинарли томони шундаки бечора хамюртларимиз шундай хам қийналиб, бир мири хам олмасдан, бугунги кунда кўпгина фуқароларимиз рўзгор қилиб турган Россиядан яна беш йилга кела олмаслиги. Уларнинг айби нима? Ким бунга жавоб беради? Улардан Шухрат Ориповнинг ёрдами билан хатто қул телефонлари хам олиб қўйилганини бахолаш фақат сизга.
Биз харакатимиз хисобидан уларни чиқариб олиш ниятида маблағ ажратиб, барчасини хужжатлаштириб иш билан таъминлашимизга имкониятимиз бор эди. Хаттоки 40 кишига 3 май куни ётиб дам олишлари учун жой хам тайинланган эди. Мен буларни хаммасини телефонда Ш. Ориповга айтганман. Балким айтмаслигим керак бўлгандир, аммо мен борини рост айтганман. Аслида юристимиз Ирина Перевозчикованинг таъкидлашича суд қароридан кейин камида ўн кун кутилиши ва биринчи марта шу тариқа қонун бузилганда 2000 рубль жарима солиниши керак эди. Аслида улар қонунни бузмаган эди. Қонунни уларни ёллаб олиб келган ташкилот бузганини хамма биладику. Ушбу воқеаларда шахсан қатнашганим боис мен шунга тулиқ аминманки ушбу хамюртларимизга уларнинг ишлаган хакларини Ўзбекистонда хам ундириб беришмайди, мен хали фақат мехнат хақлари хақида айтаяпман. Уларнинг рухий азобларининг компенсацияси хакида гапирмаса хам бўлади.