ТАҲРИРИЯТДАН: Ҳамкоримиз филология фанлари доктори Ботир Норбой Бутундунё туркийларининг Туркияда ўтган 3- Қурултойида қатнашиб Туркистондаги кейинги 22 йил ичида бўлиб ўтган қатли омлар ҳақида турк тилида нутқ сўзлади. Қуйида шу нутқни эътиборингизга ҳавола этмоқдамиз.
Aziz kardeşlerim!
Kıymetli misafirler!
Size, atalarımızın yurdu – Türkistan topraklarından kucak dolusu selam getirdim.
Ben Harezm Oğuzlarındanım. Harezimin bazı bölgelerinde, matem zamanı beyaz giyim giyierler.
Bugün burada Türk Dünyasının büyük toplantısı geçirilirken, kalplerimizde bayram ruhu yaşınarken, beyaz giyişimin başka sebebleri var!
Ben 1989 da Ferganada ölmüş Ahıska Türkleri ve Özbek Türkleri için, 1990da Oş ve Özgende kurban olmuş Özbek ve Kırgız Türkleri için, ve günümüzden 3 sene önce Kırgızistanın Celalabad ve Oş şehirlerinde de öz kandaşları elinde helak olan özbek ve kırgız türkleri için de matem tutuyorım.
Acaba, bu katliamları kim organıze etti? Türkler nasıl bir birilerini öldürdüler?
Bu faciaların bir çok sebebleri vardır.Kısaca şöyle özetleyebiliriz.
Parçala, böl,yönat, taktiği ile bu duruma geldik. Sovyetler dönemine kadar Türk toplulukları arasında hiç sınır olmamıştı.
Bu dönemde Türkistanı beş parçaya böldüler.
Sınırları kendi istekerine göre çizdiler.Bir kısım Özbekleri Kırgızların arasına. Bir kısım Türkmenleri Özbeklerin arasına olacak biçimde tüm Türkistanı böldüler.Sınırlar arasında kendi istedikleri zaman patlatacakları bombalar yerleştirdiler.
Bu ülkeler kendi özgürlüklerini kazandıkları zaman bu bombaları da patlattılar.Bu sınırlar arasında yaşamaya alışmış avam halk ise bu sınırları gerçek sınır kabul etti.Türk toplulukları arasında sınır kavgaları meydana geldi.Kendi yeri zannettikleri yerler için abi kardeş kavgaları oldu.Rusların elinde oyuncak oldular.
Sovyet döneminde sade sıradan insanlar Türk kökenli olduklarını , kan kardeş olduklarını , vatanı, kanı, damarı bir iken bunu bilmediler.Bunu anlamadılar.
Türklerin duşmanları onların arasında kolayca savaş ateşini yakmıştır.
1989 yılında Ferganalılar va özbekistanın bu bölgelerinde yaşayan ahıskalılar, sonra 1990da özbekler va kırgızla bir birini kırdılar.Sovyet istihbaratı sanki Ferganalılar ve Ahıskalılar bir birinin çocukları katletmiş gibi fotoğraflar yayınladılar.
Fotoğraflar yayınlandıktan bir gün sonra avam halk buna inandı.Halk arasında katliamlar yaşandı.Hapishanelerden çıkarılan suçlu kişilere özbek giyimleri giydirildi.KGB bu kişileri katliamda kullandı.Bu kişilerin yaptıkları özbeklere mal edildi.insanların evlerini yaktılar yıktılar.Fakat Ahıskalıların bir kısmı bunu rusların planladıklarını anladılar.(Huccatli fılmdan parça 11 dakıkadan, 2 dakıka.)
1990 yılında kırgız kominist yönetimi de aynı taktik ile kırgızların yaşadıkları yerlerde propaganda yapmıştır. kırgızların çocukları öldürülüdü, kızlarına tecavüz edildi diye avam halkı silahlanmaya davet ettiler.
Devlet görevindeki kişiler onlara sılahlar verdi. Böylece binlerce özbek türkünü katletdiler.
(Huccatli fılmdan parça. 7 dakıkadan, 2 dakıka)
2010 yılında Kırgızistan Devlet başkanı Q. Bakıev iktidardan gittikten sonra kırgız medyası özbek gençlerinin kırgız üniversite öğrencisi kızlarına tecavüz ettikleri yalanını ortaya atmıştır.Ayrıca Özbeklerin Muhtariyet talep ettiklerini iddia ettiler.
Hatta kızlara tecavüz edildiğini gösteren sahte video yayınladılar.
Bu oyuna kolayca inanan kırgız gençleri savaş başlattılar.Kötü niyetli devlet idarecileri de onları sşlahlandırdılar.Askeri araçlar ile ulaşım sağladılar. Uluslararası komisyon hesabına göre 470 insan katledilmiştir. Katledilenlerin yüzde sekseni Özbek Türkleridir.
Daha sonra uluslararası komisyon olayların başlangıcında tecavüz ve muhtariyet talebinin olmadığını açıklamıştır.
Demek ki kendi özünün Türk olduğunu anlamazlık birinci sebeptir.İkincisi de temelsiz ve esassız suçlamalardır.bir birlerine karşı kötü atasözleri ve fıkralar uydurmak da düşmanlığı artırmıştır.
Maalesef, bu katliamları Türk va Türk olmayan devletlerin başkanları, Birleşmiş Milletler Teşkilatı bir kenarda durup seyrettiler. Bu soykırımlara engel olmadılar.
Günümüzde avam tabakada kırgızlar va özbekler arasında mahalli seviyede, ayrıca da devlet seviyesinde soğuk savaş devam ediyor.
Şu sebeplerden dolayı Kurultay adına Kırgızistan Devlet başkanına bir mektup yazmamız gerekır…
Bu sözleri söylemek benim için zor, Ama Ne yazik ki, Türkistan hakkında Türkiyede halk bilgisizdir.Avam tabaka Türkistan ile bağlarını bilmiyor.Orada yaşayanların da kendilerinin de Türk olduklarını bilmiyorlar.
Bunları mümkün olduğu kadar anlatmak için ben ve bir kazak arkadaşim Seytbay Baydullaev ile beraber bazi hayırseverlerin de yardimina dayanarak Kazakistanda “Türkistan Tanı” (Turkistan Sabahı) adlı kazak va özbek dillerinde iki gazete çıkarıyoruz.
Gazetemizin sloganı: “Millet çoktur Türkistanda, yeri, suyu, ekmeği (nanı) bir, Vatan tektir, damar tektir, demek onların kanı bir!”.
Bizim amacımız hiç olmazsa bugünün kazakları va özbekleri kendilerinin Türk olduklarını anlasınlar!
Oz bekıstanda 30 yıl, Kazakistanda 12 yil yaşadığım için, kendim şahit olduğuma göre avam tabakada özbeklar ve kazaklar arasında da savaş tehlikesi var oldugunu söylemem gerekir…
Biz o tehlikeyi anlatmak, bu iki halkın ezel-ebed kandaş, candaş, takdirdaş olduğunu bildirmek için çaba gösteriyoruz.
Bu halklar arasında Kırgızıstandaki gibi savaş çıkmaması için, Türkistan halkının Türk oldugunu tam anlaması gerekir.Bunun için diğer Türk devletlerinde de benzer gazeteler çıkarılması gerekir.Televizyon, radyo açmamız gereklidir.
Bu anlamda biz Kazakistan, Türkiye, Azerbaycan ve Kırgız hükümetlerinin TurkPA zirvelerinde söyledikleri sözleri destekliyoruz.
Zirvenin geçen sene ki oturumunda Kazakistan devlet başkanı N.Nazarbayev Akdeniz ve Altay arasında Türkler birleşse büyük bir devlet meydana getirirler diye açıklama yapmıştır.
Bu yıl düzenlenen zirvede Türkiye cumhurbaşkanı A.Gül, ‘altı devlet bir millet’ sözünü kullanmıştır.Biz bu sözleri destekliyoruz.Türkistandaki 4 ülke , Azerbaycan, Kıbrıs ve Türkiye bir olmalıdır.
Aynı zamanda TurkSOY teşkilatına alfabe birliği, ortak tarih , ortak edebiyat geliştirme yolunda yardımcı olmak gerekir.
Elbette, bu işe Türkistanın komşuları olan devletlerin milliyetçileri kötü göz ile bakarlar.
Bu anlamda TurkSOY işlerin ilerlemesi için Türk ülkelerinin yöneticileri ile işbirliği yapmalıdır.Uzun süreli projeler yapılmalıdır.
Eski sovyet ülkesi olan Azerbaycan, Kazakistan, Kırgız hükümetleri hepimizin de bildiği gibi kendi ellerinde değildir.
Özbekistan ve Türkmenistan yöneticilerinin bu toplantılara katılmamasının özünde bu korku vardır.
Ama biz bu iki devletin başkanlarının gelecek toplantılara katılmasına taraftarız.
Bu maksatla bu iki devlet başkanına kurultay adına mektup yazılmalidır.
XX yüzyılın başlarında Türkistanlı alim Behbudi “halklarımızın maneviyatını yükseltmek için en önce zenginlerin ve aydınların birleşmesi lazımdır” demiştir.
Özbek, Türk, Azerbaycanlı ve başka türk halklarının zenginleri arasında milyarderler, milyonerler çoktur.Onlar kandaş candaş kavimlerini birleştirmek, kan dökülmesine engel olmak için aydınlarla berabar mücadele vermelidirler.
Zenginler, bu tatktiği uygulayan bazı küçük halkların milyarlarca insanı nasıl yönettiğini de bilirler.
Ama bu zenginler bilerek Türk aydınlarına destek vermiyorlar… Bu halde söylenmiş sözler, yapılmış kurultaylar ve toplantılar havada kalacaktır.
Zaten, zenginler ve aydınlar bir olursa gazete ve dergiden başka işler yapmak, organizasyonlar yapmak, Türkiyede merkez açmak mümkün olur.Türkistanda dört Türk devletinde, Doğu Türkistanda, Türklerin yaşadıkları Rusyada, ukraynada, Afganistanda, Tacikistanda, Avrupada ve baika yerlerde bu amaca hizmet edecek kültür merkezleri açmak gerekir.
Aziz kardeşlerim!
Bundan yüz yıl önce atalarımız bütün Türkleri birleşmeye çağırmıştı. Yüz yıl geçti fakat maalesef Türkler hala birleşmediler.
Ben korkuyorum ki: yine yüz sene geçip benim gibi bir beyaz giyim giymiş ak saçlı ak sakallı insan Türk halklarını bır araya gelmeye, birleşmeye davet edecek mi acaba. Türk Birligi var olsa, Türkistan halkları daha çok facialardan kurtulacak, Türk birligi olmadıkça, Türkistan Türkleri bir-birlerini yiyip bitirecektir.
2000 yılında Kazakistanda neşir edilen bir makalemda: “Türk aydınlar için kendisini feda etmesini gerektirecek derecede önemli bir husus vardır, o ise Türk halklarının birbirine yaklaşması ve birleşmesi için mücadele etmektir.”, diye yazmıştım. Benim bu sözlerimi bu gün de tekrar etmem mümkündür. İsteğim, Türkistanda, Turanda bütün dünyada türkler ve müslümanlar bir- birini kırmasınlar.
Gazeteci yazarımız İsmetullah Yesevi: «Ben ölsem Türk birliği bayrağını bana kefen yapsınlar… » diye yazmıştır.
Ben de arkadaşımın sözlerini tekrar ediyorum.
İlginiz için çok teşekkür ederim!!!
Botır Norbay