Ўзбек киносини танқидга тутувчилар кўп бўлади. Гоҳида ўйловга ҳам борамиз: “бу киночилар нима қилади ўзи, тузукроқ кино ишлашни ҳам билишмаса?”. Кино ишлаш, бу нафақт техника ва нафақат пул, балки талант эгалари дегани ҳамдир. Демак, Ўзбекистонда талантлар йўқ! Аслида эса бундай эмас! Талантлар бор, керак бўлса тиқилиб ётибди улар, фақат уларни излаш, ҳамда топа билиш керак. Ҳақиқий талант эгалари гоҳида ўзлари ҳам билмаган ҳолда, ўзларини намоён қилиб қолишади.
Ўзбек киноси ҳақида гап кетаркан, Совет даври хотираларини бир таҳлил қилиб ўтсак бўларди. Бу таҳлилимиз узоққа чўзилмайди. Икки оғиз гап билан ҳамма нарса очиқ ва ойдин бўлади. Ўша Совет ҳукмронлиги дамларида ўзбек кино санъати борасида бир ибора бўларди: “Агар босмачилар бўлмаганида “Ўзбекфильм” ҳам бўлмасди”. Бу нима дегани? Бу шу деганики, Совет давлати қурилибдики, ўзбек кино усталари асосан босмачилар ва уларга қарши олиб борилган курашлар ҳақида фильмлар олишди.
Энди эса янги давр, мустақиллик ва бунда босмачиларни ёмон отлиқ қилиб кино олиб бўлмайди. Янги сиёсатимизга тўғри келмай қолган ва “Ўзбекфильм” асосан келин-куёв, ошуқу – маъшуқа, оиладаги келишмовчиликлар каби мавзуларга ўралашиб қолди. Рости, ўзбек кино томошобинларининг ҳам баъдига урди улар ўзларининг “Супперкелинчак” ка ўхшаган “сермазмун” фильмлари билан.
Нима қилиш керак? Боя, юқорироқда эслатиб ўтганимиздек, ўзбек киночилари ҳақиқий талантларни излаб топа билишса муаммо осон ечиларди. Талантларни бироз ўқитиш керак, ана ундан сўнг, бирор беш йил ўтиб ажойиб, ғаройиб фильмлар ишлаб чиқарила бошланади. Айниқса фантастика жанрида.
Мана шундай талантлардан бирини камина youtube.com порталида кўриб қолдим. Унда ўзимизнинг қашқадарёлик бир талант соҳибаси мобиль телефонида ўзини ўзи тасвирга тушириб ажойиб талант соҳибаси эканлигини намоён қилибди: http://www.youtube.com/watch?v=s4CR4MzgmlA. Бу бўлғуси актриса русларнинг “Сам себе режесер” деган шоусини кўроқ кўрибган шекилли.
Масалан, актерни йиғлатиш осон иш эмас. У ўзи ўйнаётган образга шунчалар кириб кетиши керакки, фильмдаги қаҳрамон нақд унинг ўзи бўлади ва шундагина кўзларидан дув-дув ёш оқизиб йиғлай бошлайди. Агар образ қайғулик бўлса. Бу қиз, яъни юксак актерлик қобилиятига эга бўлган Матлуба Абдураҳмонова youtube.com порталида ўзи ўйнаётган образини шундай жойига қўйибдики, “бу рост бўлса керак” деб юборишингизга ҳам бир баҳя қолади. Нега энди “бир баҳя”? Гап шундаки, қобилият одамдаги бир фоиз бўлса, қолган 99 фоизи ўз устидан ишлаш ва ўқиш, тажриба ортириш демакдир. Шунга кўра, ҳали ўзбек киносининг бўлғуси юлдузи, актрисамизни ўқитиш ҳам керак. Ана унда у ўзига ишониб топширилган ролларни ҳаққоний ва бенуқсон ижро этила бошлайди
Абдураҳмонова Матлуба интернет тармоғида тарқатган видеоролигини “видеомурожаат” деб билади. Маълумингизким, Ўзбекистон Республикасининг Қашқадарё вилоятидан бўлган бу қобилият эгасини ҳозир дунё танийди. Бу “беозоргина” қиз “Бирдамлик” халқ ҳаракати раиси Боҳодир Чориевнинг отаси томонидан зўрланганлигини иддао қилади ва ўзи ҳам шунга ишонади. Ҳар қалай, бу кинонинг муаллифлари бўлган, МХХ ва милиция идораларида пашша қўриб ўтирадиган сценаристлари ҳам унчалик катта талант соҳиблари эмас эканлар. Улар “Зўрланган аёл” деб номланган кино асарига тузган сценарий бўйича олиб борган ишлари хориж мамлакатлари нарироқда турсин, Қашқадарёнинг ўзида ҳам яхши қаршиланмади. Натижани қаранг, энди кичик бўлсада ролик ҳам тасвирга олинибди.
Бу ижод ҳикоясига кўра, ҳассага таяниб қолган, боз устига бир неча жарроҳлик амалиётларини ҳам бошидан ўтказган кекса бир отахон Ҳасан Чориев Матлуба Абдураҳмоновани зўрлаган. Одатда бу ёшидаги қария бировни зўрлай олмайди ва шунинг учун ҳам бу ижод намунасини “фантастика” деб аташ жоиз бўларди. Асарда келтирилганига кўра, Ҳасан ота кексайган чоғида “бир шўхлик” қилиб қўйганини тан олиши лозим эди. Аммо отахонда актерлик маҳорати етмайдими, ёки бошқа сабабми, ишқилиб бу ролни сценарийда кўрсатилгандек ижро этмади. Одил суд эса сценарийдан чиқиб кетгани йўқ ва шу билан бирга бўлғуси юлдузимиз, ўзбек киносининг бўлғуси устаси, ҳали етарлик таълим ҳам олмаган актриса Матлуба Абдураҳмонова ўз ролини қойилмақом қилиб ижро этди. Яъни “Зўрланган аёл” фантастик жанр киноасардаги қаҳрамон бўлиб танилди.
Энди у, бизнинг бўлғуси актрисамиз БМТ, ҳамда Ғарб дунёсининг тараққий этган мамлакатлари элчихоналарини ҳам забт этиш ниятида Тошкентга келибди.
Ажойиб иш бу! Бу кетишда Матлуба Абдураҳмонова ўзбекларнинг Мэрлин Монросига айланиб кетса ҳам мутлоқ ажабланмаслик керак. Омад сенга Матлуба!
Талантларга кенг йўл!
Тўлқин Қораев
Швеция.