Инсон учун “Ватан” дегани нима ўзи? Одамлар “Ватан” деганда нимани тушинади?
“Ватан саждагоҳ каби муқаддасдир” деган бир ақида ҳам бор.
Ватан ҳақида ёзилган жуда кўп нарсаларни титкилаб, орасидан “Ватан бу- киндик қонинг тўкилган ер” деган таърифдан бошқа бирор бир мукаммалроқ жавоб топа олмадим. Демак инсон қаердаки туғилар экан, “Киндик она” ёки бирор бир дўхтир унинг киндиги қаердадир кесган экан ўша ер унинг Ватанидир.
Одамлар Ватанни нима учун айнан киндикка боғлайдилар? Чунки киндик кесилмагунча чақалоқ фақат онаси орқали озиқланади. Она билан фарзандни тўққиз ой боғлаб турган бир қулоч ичакни кимдир икки еридан тугадию, ўртасидан кесади. Қарабсизки, ана шу лаҳзадан сўнг чақалоққа онанинг вужудидан оқиб келаётган қон ва озуқа оқими тўхтайди. Бирдан озуқасиз қолган чақалоқ эса бу дунёнинг биринчи “даҳшати” билан юзма-юз келади ва инграб-инграб йиғлайди. (Нақадар ёқимли бу овоз!). Мана шу биринчи “даҳшат”га гирифтор бўлган ерингиз қаер бўлса, ўша ер Сизнинг Ватанингиздир. Бутун умр ўша ернинг соғинчи билан яшайсиз. Одам боласининг энг буюк сири ҳам ана шунда…
Мен киндик одам танасининг қоқ марказида жойлашган деб ўйлаб юрган эканман. Чунки “киндик” сўзи “марказ” сўзи билан доимо биргаликда айтилишини жуда кўп эшитганман. Қолаверса “Ернинг киндиги” деган бир тушинча ҳам борлигини биламан. Бу тушинча Ернинг жуғрофий ва геометрик ўртасини англатади албатта.Ер куррасини шар шаклида эмас, ҳўкизнинг бир шохида турган бир сатҳ деб билган қадимий одамлар унинг маркази, яъни “киндиги” қаердалиги ҳақида ҳам албатта бош қотирганлар. “Биз ернинг қоқ марказидамиз, у бизнинг атрофимизда айланади” деб ёзиб қолдирган қадимий греклар ўз мифологиясида. Ернинг текис юза эмас шарсимон эканлиги аллақачон исбот бўлганига қарамай, греклар ўша ўзлари “Ернинг киндиги” деб ўйлаган “Омфал” тоши зиёратига ҳалиям борадилар, ўша тош ёнида ҳалиям ўзларича улуғворлик ҳис қиладилар.
Ер юзида унақанги “киндик”лардан мингта. Яҳудийларнинг “киндиги” Қуддус шаҳрида бўлса, Жанубий Америкалик маҳаллий ҳиндуларнинг “киндиги” Мачу- Пикчу харобаларида, хитойларнинг “киндиги” Суншань тоғида бўлса, Пасха оролида яшовчи халқларнинг “киндиги” Аху Те Пито Кура деган бир жойда. Биз мусулмонлар учун эса Ернинг киндиги албатта бу- Макаи мукаррамададир.
Хуллас инсон зоти “киндик” деганда шундай бир нуқтани, шундай бир марказни тушинадики, у ҳақиқатан ҳам саждагоҳ каби муқаддасдир. Ҳар бир халқнинг “киндиги” ўша халқнинг маънавий булоғидир, халқ ўша маънавий булоғидан сув ичади ва унга талпиниб яшайди.
Менимча ҳар бир инсон ўзининг “умр дарё”си бошланадиган булоқни, яъни “киндик қони тўкилган” ўша манзилни бир умр севиб яшаса керак…
Бу дунёнинг сиру- синоатларию, моҳиятини ўрганишга умрини бағишлаган буюк даҳолар жуда кўп бўлган. Ана шундайлардан бири- Леонардо да Винчидир. Унинг “Витрувиан одами” ёки “Кесишувнинг олтин нуқтаси” деб номланган машҳур асарига кўра, одамзотнинг киндиги танасининг геометрик маркази, яъни ўртасида эмас, асосан танасининг 62 фойизинчи (пастдан тепага) ерида жойлашар экан. Демак “киндик” марказдан тепароқда экан, марказда эса нима бор, дерсиз…
Ҳа, аниқроқ қилиб айтганда инсон танасининг марказида “киндик” эмас, айнан ўша- “навс ва ҳирс балоси” жойлашганлиги эса мутлақ ҳақиқатдир. Шунинг учун бўлса керак, жуда кўп одамлар маънавий чашма -киндик атрофида эмас, “навс ва ҳирс” деган бир марказ атрофида дунёни қаричлаб ва ўлчаб юрадилар. Бу дунё иморатининг қийшиқ ери ҳам ана шунда…
Қоплонбек