Самарақнд вилоятининг Жонбой туман ҳокими қабулига кирдим Ҳокимнинг хонасида 15 нафар раҳбарлар ўтирарди Ҳоким менга яхши муомилада бўлди. Уй-жой масаласидаги арзимни диққат билан эшитди. Сўзларимни тугатгач, у мандан “Айтингчи, нимага пора берасизлар?” деб сўради. Мен ҳокимнинг бу саволига иккиланмасдан очиқдан-очиқ жовоб бердим: “Ҳоким ака, бу саволни сиз менга берияпсизми? Мен ёшлигимдан биламанки, фуқораларнинг шарт-шароитга, оилавий шароитига, болаларининг сонига қараб ер-учаскаси берилар эди. Мустақилликдан сўнг бизнинг туманда бирон бир қишлоқ аҳолиси йўқки пора бериб ер-учаскастка олмаган бўлса?” Сўзларимни тугатар тугатмас ҳоким ҳузурида ўтирган раҳбарлардан бири шартта ўрнидан туриб “Тилингизга эрк берманг!” деб жеркиб берди. Мен эса “Адашасиз, мен тилимга эрк бераётганим йўқ, айни ҳақиқатни айтаяпман. Бу туманда ҳоким сайланганига 6-7 ой бўлди. Олдинги ҳоким туманнинг ярим ер учаскасини сотганликда айбланиб, узоқ мудатга қамалди. Ҳокимнинг ёнида бошқа ҳамтавоқ раҳбарлар ҳам бор эди. Туман марказида 40-50 та ер-учаскаси сотилган. Эски ҳоким бу ерларни 8 минг доллор сотган”, дея жавоб қилдим. Шу тобда даъфатан тилимга эрк берадиган бир сўз келди: “эски ҳоким билан ҳамтомок раҳбарлар ҳали ичингизда”, дегим келди. Аммо тилимни тишладим.
Ҳозирги вақтда фуқоралар уй-жой қиламан деб бошқа давлатларда мехнат қилиб қул бўлиб ишлаб келмоқда. Орзу хавас билан болалари учун уй-жой олишадилар. Балки бу мақолам кимгадир қатик ботар? Айтингчи, оддий бир деҳқон давлат қурган уйни сотиб ололадими? Ололмайди. Бир амаллаб олди ҳам дейлик, кейин неча йил кредит тўлаши керак? Ҳоким фуқораларнинг йўлбошчиси ҳисобланади. У фуқораларга тўғри йўл кўрсатиш учун ҳоким бўлган, ҳамёнини қапайтириш учун эмас! Туман раҳбарлари порани олишаверган, эвазига эса хатсиз-ҳеч бир қарорсиз, гуё отасининг мулкидек, ерни улашиб беришаверган. Бунинг оқибатида эса биргина овулимиздан 40-50 кишининг ер-учаскасида Ҳокимнинг қарорисиз иморад қад кўтарган. Хўш, энди нима бўлади? 2-3 йил Россия каби чет элларда ишлаб келиб, ер-учаскаси олган инсонлар-чи, уларнинг ҳаволи нима кечади? Айримлар ер-учаскасида иморат тикланиб, эгалари аллақачонлар кўчиб киришган. Фуқороларнинг бундай аҳволга тушишига ким айбдор? Оқибатди маълум. Ўзбошимчалик билан қурилган иморат деса, ҳотимаси судбозлик. Суд дегани нима қиларди? Оддий аҳолининг ёнига тушармиди? ? Икки дунёда ҳам бу йўлни тутмаслиги, ҳокимиятга ён босиши аниқ-равшан. Суд қандай қарор чиқарганлигини фуқоралар билишмайди, ҳатто! Бундай ноҳақликларнинг дастидан қанчадан қанча Ўзбекистон фуқароси соғлигидан айрилиб, қанчаси ажалидан беш кун бурун бу дунёни тарк этмоқда. Мана шу каби муаммоларнинг ечими бормикин? Топилармикин?
Зарифа Мирзаева
“Бирдамлик” Халқ демократик ҳаракати Самарқанд вилояти, Жомбой туман фаоли