МЕНДЕК ГУНОҲКОРНИ КЕЧИРИНГ, САОДАТ ….

: Малоҳат Эшонқулова

Мени, бир хом сут эмган бандани кечиринг, Саодат. Сизни “йўлдан урган”, “содда”лигингиздан фойдаланиб, “аянчли тақдир ҳукмига отган” мен гумроҳни кечиринг. Олдингизда айбдорман…

Шунинг учун гуноҳкорманки, сиз билан бир кемага тушишни истаган худбинман.

Тўғри, биз 1995 йилда Самарқанддаги СТВ телекомпаниясида танишдик, ўртоқ бўлдик. Бироқ, эсингиздами, 2008 йилнинг декбарида “Давр” информацион дастури таҳририятида менга қўполлик қилдингиз. Эҳтимол, ўша пайтда менга шундай туюлгандир. Ҳарҳолда ўша бетгачопарлигингиздан кейин, мен сиз билан алоқани узишга қарор қилгандим. “Саодат, сизнинг бу сўзларингиз ростгўйлик эмас, андишасизлик дейилади ўзбек тилида. Бетгачопарлар билан эса мен ҳеч қачон муроса қилолмайман. Бугун итдек қопишиб, эртага ҳеч нарса кўрмагандек, яна оғиз-бурун ўпишиб кетолмайман. Модомики, менга шу тақлидда ҳурматсизлик қиларкансиз, яхшиси, бир-биримизнинг кўнглимизни қолдирмасдан, гаплашмай қўя қолганимиз маъқул” дегандим. “Хўп” дедингиз. Бизнинг бу келишувимиз қарйиб икки йил давом этганди, агар эсласангиз. 2009 йилнинг декабрь ойида мен “Ёшлар” телерадоканали раҳбариятига қарши ўз норозилигимни билдириб, бош кўтардим. Бу шафқатсиз курашда ёлғиз эдим. Халқимизда “Ёлғизнинг ёри Худо” деган гап бор, ана шу ибора менга куч бергани учун ҳам курашни тўхтатмадим. Аёвсиз курашлар жараёнида ЎзМТРК раҳбарияти “Кенгайтирилган Ҳайъат йиғилиши”ни чақириб, менинг “ёзувчи”лигимни муҳокама қилишни ихтиёр этиб, катта мажлислар залига барча ходимларни тўплашга ошиқди. Гарчи сал кам икки йилдирки гаплашмай юрган бўлсак-да, 2010 йилнинг ёзида, адашмасам, июль ойида қаршимда пайдо бўлдингиз: “Опа, мен ишдан кетмоқчи бўлиб юрибман. Жонимдан тўйдиришди. Бироқ шунчаки кетмоқчи эмасман. Нима учун кетаётганимни оммага ошкор қилиб кетмоқчиман. Бу муттаҳамларнинг дабдаласини чиқариб кетмоқчиман. Шунинг учун ҳам сизга қўшилмоқчиман” дедингиз. Катта кучлар, амалдорлар билан курашда якка эдим, ёлғиз эдим. Сўзларингизни эшитдиму, худбинлигимдан хурсанд бўлиб кетдим. “Хайрият-эй, виждонли одамлар ҳам бор экан-ку?!” дея севинганим, рост, Саодат. “Кўнгил душман” дейишади. Тўғри, ўша дақиқада бу душман кўнглимдан “Амоновани Утанов (Баҳром Утанов ЎзМТРКнинг хафсизлик масалалари бўйича раис ўринбосари) жосусликка ёлладимикин?” деган шубҳа ҳам ўрмалагани, ҳақиқат. Сиз билан анчадан буён синашта бўлганимиз учунми, ёхуд ҳамиша “лобавой”га уриш одатлиги учунми, ҳарқалай ўшанда сиздан “ Очиғини айтинг, сизни Баҳром ака ёллаганми?” деб сўрашга журъат этганман, ёдингиздами? Сиз мендан қаттиқ ранжигандингиз ўшанда. “Ичингиз жуда қора опа, нега ундай деб ўйлайсиз? Утанов билан менинг неча пуллик ишим бор? Азоблар буғзимга келганлиги учун, сабр косам тўлганлиги учун ёнингизга келганман” дедингиз. Ўшанда мен ахмоқ “Ёлғизнинг ёри Худо” деган ақидани ҳам унитиб қўйдим, “Икки киши бўлсак яхши-ку!” дея қувончдан юрагим қоқ ёрилгани чин. Мен худбинни кечиринг, сизни бу аҳдингиздан қайтармаганим учун, қаторимга қўшишни ихтиёр этганим, ақлсизлигим учун минг бор узр, Саодат, мени кечиринг.

Бир кун Утанов мени хонасига чорлаб: “Ўзингиз етмагандек, камига Амоновани ҳам йўлдан урдингиз” дея таъна қилиб қолди. “Баҳром ака, Саодат боғча боласимидики, юр десам, эргашиб кетаверади?! У ноҳақликлар ҳалқумига келгани учунгина ўз ихтиёри билан қўшилган менга. Рости, Саодат “мен сиз билан биргаман” деган таклиф билан келганида, уни сизнинг жосусингиз деб ўйлаганман” дедим шартта. Утанов хохалаб кулган, қах-қаха отганди ўшанда. Шунақа, Саодат, бизнинг йўлларимиз кўнглимдаги ярим шубҳа, ярим ишонч асосида туташиб қолганди ўша кезларда…

“Эзгулик”да матбуот анжумани ўтказиш фикри ҳам сиздан чиқмаганмиди? Биз бу истак хусусида “Эзгулик” раҳбариятига билдирги берганимиздан кейин, фикрингиздан қайтганингиз рост. Мен сизни яхши таниганим учун, айтишингизни ҳам, ҳаял ўтмай, фикрингиздан қайтишингизни ҳам яхши билганим учун бу хархашангизни қатъиятсизлигингизнинг навбатдаги бир кўриниши деб эътибор ҳам қилмагандим. То матбуот анжуманига қадар минг марта айтиб, минг марта қайтганингиз ҳам ҳақиқат. Агар эсласангиз, “Эзгулик” офисида ўтган ўша матбуот анжуманида “ЎзМТРК раҳбариятининг ноҳақлигига ортиқ чидай олмаймиз. Биз ўз ҳоҳишимизга кўра иш ташлаймиз!” демоқчи, қўлимиздаги ЎзМТРК гувоҳномаларини отмоқчи бўлгандик, ёдингиздами? Шунда Васила опа нима дегандилар? “Осонгина таслим бўлманглар, қизлар. ЎзМТРКда фаолият юритсанглар, раҳбарларнинг ғайриқонуний ишларига қарши курашишларинг осонроқ кечади. Шунинг учун ҳам, менимча, иш ташлаш ҳақида гапирмаганларинг маъқул”, демаганмиди? Иноятованинг шу каломи куч бериб, “иш ташлаш” қилмагандик. Тўғрими ахир? ЎзМТК раҳбарияти бизни ишдан қувиб солмаганида, аксинча, “Эзгулик”даги матбуот анжуманида ўз ихтиёримиз билан иш ташлаганимизда нима бўларди? Ўшанда ҳам менинг гўримга ғишт қалармидингиз? Бу кураш кўчасига кирганимизда ҳамма нарсага, ишсизликка ҳам тайёр эдик-ку? Ё нотўғрими, Саодат?! У эмас, бу эмас, ўша кезлардаёқ хархашаларингизга қулоқ тутмаганим, сизни тўхтатиб қолмаганим учун ҳам айбдорман, Саодат, мени кечиринг.

ЎзМТРК раҳбариятининг ноҳақлигига қарши норозилик намойиши ўтказиш борасида ҳам шундай бўлган. Норозилик пикет ўтказиш хусусида шаҳар ҳокимиятига билдирги берганимиздан кейин, айни пикетга чиқишдан бир кун илгари “Йўқ, мен чиқмайман, аҳдимдан қайтдим” деб яна ортга чекиндингиз, эслайсизми? Яхши, дедим. Фикрингизни қуватлаганман ўшанда. “Бу пикетдан кейин ишдан ҳайдалишимиз муқаррар. Майли, намойишга ёлғиз чиқаман, сиз эса чиқмай қўя қолинг. Шунда лоақал сиз ишда қоларсиз. “Душманнинг ташида бўлгунча, ичида бўлган яхши”, дейишади. Ишдан ҳайдалмай қолсангиз, ТВ раҳбариятининг ҳар бир ҳатти-ҳаракати кўз унгингизда бўлади, чиқмай қўя қолинг, дедим-а? Йўқ, деб айтинг, инкор қилиб кўрингчи? Аммо тонг отгач, нима қилдингиз? “Йўқ, охиригач бораман, мен ҳам чиқаман” дея яна менга эргашдингиз. Худди мана шу ерда менинг гуноҳим улкан. Мени кечиринг, Саодат. Норозилик пикетига чиқманг, дея сизни уйга занжирбанд қилиб қўймаганим учун, ортимдан боришингизга изн берганим учун ҳам гуноҳкорман, мени кечиринг….

Мустақиллик майдонидаги ҳатти-ҳаракатимиздан кейин нима бўлишини иккимиз ҳам яхши билардик. Тахмин қилмагандик, кутгандик. Шундай бўлди ҳам. Кутганимиздек, ишдан ҳайдалдик. Саодат, ёнимга келиб, айтган сўзларингизни бир эслаб кўринг-а: “Опа, мен ишдан кетмоқчи бўлиб юрибман. Жонимдан тўйдиришди. Бироқ шунчаки кетмоқчи эмасман. Нима учун кетаётганимни оммага ошкор қилиб кетмоқчиман. Бу муттаҳамларнинг дабдаласини чиқариб кетмоқчиман. Шунинг учун ҳам сизга қўшилмоқчиман” дегандингиз-а? Ростми ахир шу гапларим? Истаганингиздек бўлди-ку? Ишдан кетдингиз, аммо нима учун ишдан кетаётганингизни эл билди. Бироқ, сиз негадир ишсиз қолганингиз учун қаттиқ надомат чекдингиз. Гарчи кўнглимда сизга нисбатан ярим шубҳа бўлса-да, ортингизга қайтармаганим учун, Сизга йўлбошчилик қилганим учун гуноҳларнинг каттаси менда, кечиринг, Саодат.

Ишсиз қолдик. Ҳаводан озиқланмайди-ку одам. Нимадир қилиш, иш топиш керак. Барака топсин, Суръат Икромов, “Сайт очиш ҳақида элчихонанинг кичик грантлар дастурига лойиҳа ёзинглар”, деб маслаҳат бериб қолдилар. Бу маслаҳатни эшитганимиздан кейин ҳам орадан уч ой ўтди. Лойиҳа ёзинг, дедим. Ёзмадингиз. Шундай кейин мен “Коррупцияга қарши кураш” клубини ташкил қилиш таклифи билан чиқдим. “Саодат, бу давлат ташкилоти эмаски, бир кунда юзлаб одамлар аъзо бўлса. Бу бирлашган касаба уюшмаси эмас. Ташкил қилажак ташкилотимиз нодавлат, нотижорат бир Клуб бўлади. Бор кучимизни коррупциядан азият чеккан жабрдийдаларнинг бошини бирлаштиришга қаратамиз. Омма ўртасида тарғибот – ташвиқот ишларини олиб бориб, аъзо тўплаймиз. Ўшанда бирор бир мухолифатга ҳам, бирорта инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш ташкилотига ҳам аъзо бўлишимиз шарт эмас. Ўзимиз мустақил иш юритамиз. Чунки биз айнан ана шу авж олган коррупциянинг қурбонларимиз” дедим. Рози бўлдингиз. Ҳатто танишлардан 7 нафар кишини таклиф қилиб, розилигини ҳам олдим. Клуб қошида “Minbar.uz” деган бир интернет сайтини очамиз дедим, кўндингиз. Айнан мана шу сайтни очиш хусусида элчихонанинг кичик грантлар дастурига лойиҳа тайёрладим. Маблағ масаласини белгилашни ўзим ҳал қилган эмасман, ҳисобчи бўлганлиги учун ҳам Суръат Икромовнинг рафиқаси Гулнора опадан кўмак сўрадим. Раҳмат, Гулнора опа ёрдам қилдилар. Лойиҳа тайёр бўлгач, “Саодат, келинг, ўқиб кўринг, фикрингизни билдиринг. Лойиҳани жўнатиш керак” дедим. Келдингиз, ўқидингиз, маъқулладингиз, кетдингиз. Интернет тайёр эмасми, лойиҳани кичик грантлар дастурига жўнатиб юбордим. Бир кеча ўтгач, оташин бўлиб, менга қўнғироқ қилдингиз: “Эшонқулова, сиз жуда худбинсиз, ичи қорасиз. Ойига 150 доллар бериб ижарада туришимни биласиз. Аммо лойиҳангизда ойлик мошини ўзингизга 100 доллар, менга эса бор йўғи 75 доллар деб қўйибсиз. Бунақаси кетмайди! Меннинг маошимни 200 доллар деб билгилайсиз” дея ҳақоратомуз нолидингиз. “Саодатжон, оғирроқ бўлинг. Бу кичик грантлар дастури экан. Молиявий масалаларини Гулнора опа кўмагида ёзганман. Энди талабингизни бажаришнинг имкони йўқ, лойиҳа аллақачон манзилига етди. Кўп куйинманг, ташкил этилажак сайтга ёзган мақолаларимизга тўланадиган қалам ҳаққи эвазига яшаймиз” дедим. Ғазаб билан гўшакни қўйдингиз. Орадан бир ойлар чамаси вақт ўтгач, элчихонанинг кичик грантлар дастурига қўнғироқ қилдим. “Лойиҳамизнинг тақдири нима бўлди?” деган сўровимга, Нодира опадан “Саодат Амонова сизнинг шеригингиз эдими? Бирга ёзганмидинглар? Амонова анча олдин бизга қўнғироқ қилиб, “Эшонқулова мутлақо нотўғри лойиҳа ёзиб тақдим этган. Бу лойиҳада мен йўқман, иштирок этмайман” деганлар. Лойиҳангиз ҳали савол остида турибди” деган жавобни эшитдим. Бу гапни эшитгач, сизга сим қоқдим. “Нега ундай қилдингиз?” деган саволимга қандай жавоб қилганингиз ёдингиздами? “Худбинлик қилиб ўзингизга кўп, менга кам ҳақ қўйганингиздан кейин мендан бошқа яна нима кутгандингиз? Сизга қуллуқ қилишимни истаганмидингиз? Мен виждоним буюрган ишни қилдим?” дедингиз. Оҳ, Саодат-а, мен виждонсизни кечиринг. Лойиҳамда ўзимга 100$, сизга 75 доллар, яъниким, ўзимга қараганда сизга 25 доллар кам ойлик маоши кўрсатиб, гуноҳга қўл урганим учун, баднафслик қилганим учун минг бор узр, Саодат, кечиринг.

Бу пайтда ЎзМТРКга ишга тиклаш учун берган даъво аризамизга асосан суд жараёнлари давом этарди. Хайрулла Нуриддинов ҳам ақиллилик қилиб ишдан бўшатиш тўғрисида иккимизга битта буйруқ чиқаркан экан, бу буйруқ суд жараёнлари баҳона бизни бир тану бир жон қилиб боғлаб қўйганди. Истасак ҳам ажрашаолмасдик. Суд ишидаги йўлларимиз туташ эди-да.

ЎзМТРКдан ҳайдалгач, ишга кириш учун югуриб кўрдингиз, бўлмади. Бу ёқда эса шарофатингиз билан лойиҳа ҳам барбод бўлган: менга 100 у, сизга ана шу камгина – 75 ҳам йўқ бўлди. Оқибатда тамомила ишсиз, сариқ чақасиз қолдик. Шусиз ҳам очмиз, ундан кўра очлик эълон қилиб қўя қолайлик дедик. Ўзоро келишдик. 2011 йилнинг 2 май кунидан бошлаб Ўзбекистон Президентига бизни қабул қилишини сўраб, акс ҳолда очлик эълон қилишимизни маълум қилиб ҳар куни биттадан буюртма хатларини жўната бошладик. 13 май куни кутилмаганда менга қўнғироқ қилиб, “Бу ҳаракатларимиз самара бермайдиган уриниш. Мен қайтдим, опа. Судда курашмайман ҳам, очлик қилмайман ҳам. Сизга эргашиб, хор бўлдим, зор бўлдим. Сиз мендан, менинг Амонова эканлигимдан, номимдан ўз манфаатингиз йўлида фойдаландингиз. Бас энди, сафингиздан чиқдим, ахмоғингиз йўқ!” дедингиз. Нима қилардим, бориб ёқангизни йиртармидим. Сувга тушган мушукчадек шумшайи-ииб қолавердим. Аммо мен бир нарсадан, сизнинг беқарорлигингиздан яхшигина хабардор бўлганим учун ҳам қатъиятсизлигингиз туфайли яна ёнимга қайтишингизни билардим. Бу ёқда эса 27 июнь – очлик эълон қилиш учун аҳдлашилган вақт яқинлашарди. Бироқ, айтинг, шу сал кам бир ой ичида сизга бир бор қўнғироқ қилдимми? “Нима гап? Яна нима жин урди? Нега айнидингиз?” деб сўрадимми? Йўқ. Амммо, ниҳоят, кутганимдек, очлик эълон қилишга уч кун қолганда менга минг карра сим қоқдингиз. Аммо барча қўнғироқларингиз мен томонимдан жавобсиз қолди. Гўшакни кўтармадим. Уйимни биласиз, келоласиз? Топаолмай, адашиб кетармидингиз? Шундай ҳам қилдингиз. “Опа, нега қўнғироқларимга жавоб бермайсиз? Хафа бўлдингизми? Мендан хафа бўлманг. Мен эгизак буржида туғилганман, биласиз-ку, тусланиб тураман. Менинг ичимда иккита одам яшайди. Мен кўп ўйлаб кўрдим. Ўйлаб қарасам, ортга йўл йўқ экан. Охиригача бораман. Тамом. Муътабар опа ҳам “отларни кечувда алмашмайдилар” деб айтдилар. Очлик эълон қиламиз!” дедингиз. Кўндим, менинг худбинлигимни кўринг, фикрингизни ўзгартирганингиз, ёнимга қайтганингиз, мени ёлғизлатиб қўймаганингиз учун қувондим ҳам хатто. Мени кечиринг, Саодат.

Эсингизда бўлса, очлик акциясини бошлашдан икки кун олдин Самарқандда, менинг ота уйимда эдик. Сизнинг қўл телефонингизга Баҳром Утанов қўнғироқ қилиб қолди. Гаплашдингиз. “Баҳром ака, мен очлик эълон қиладиган бўлдим. Олдимга Малоҳат опа келдилар, ортга қайтишим хато эканлигини тушунтирдилар. Фикримдан қайтдим” дедингиз овозингиз титраб. Менинг кўз олдимда Утановга ёлғон гапирдингиз. Гўшакни қўйганингиздан кейин, табиийки, сизга ташландим: “Нега Утановни алдадингиз? Мен сизнинг олдингизга борган эмасман, аксинча, ўзингиз менинг ёнимга қайтдингиз-ку? Ёлғонларингиз сабаб ҳам ТВ раҳбариятида “Амоновани Малоҳат йўлдан урган” деган нотўғри фикр шаклланган. Ёлғон гапиришингизнинг моҳиятини тушунмадим?!” дедим жаҳл билан. “Ўз ихтиёрим билан опанинг олдига қайтдим деб айтмайман, чунки Утановдан 200 доллар олиб қўйганман” дедингиз йиғлагудек бўлиб. Бу сирингизни сотмоқчи эмасдингиз. Кутилмаганда ногоҳон оғзингиздан чиқиб кетди. Бу гапдан кейин сизни қистовга олдим. 13 май куни менга қўнғироқ қилиб, нима учун фикрингиздан қайтганингизу, нима учун менинг гўримга ғишт қалаганларингиз сабабини ўша куни бирма-бир айтиб бердингиз. Эсингизда бўлса, қуйдаги узун ҳикоянгизни бошлаб қолдингиз: “ 13 май куни Баҳром ака менга қўнғироқ қилиб, учрашмоқчи эканлигини айтди. Уйимизнинг ёнидаги бекатда кўришдик. Икки соатларча гаплашдик. У кишига моддий жиҳатдан қийналаётганимни айтдим, Баҳром ака менга “Агар Малоҳатнинг ноғарасига ўйнамасангиз, ўзимиз сизга кўмак берамиз. Тошкент шаҳрига доимий пропискангизни тўғрилаб, ишга жойлаймиз” дея ваъда берганди. Мана бу шахсан ўзимдан сизга қарз, кўмак дея ўша куни менга 200 доллар чиқариб берди. Олдим. Ишонинг, иложсизликдан олдим. У пулга даволандим. Тугади. Кейин яқинда Утановга қўнғироқ қилиб, пропискамни 27 июль кунига қадар тўғрилаб беринг” деб талаб қлидим. Аммо у “Паспортингизни Тошкентга доимий рўйхатдан ўтказиб беришимизнинг имкони йўқ экан. Сизни фақат Самарқандгагина яхши бир ишга жойлаштириб қўйишимиз мумкин” деб жавоб қилди. Жаҳлим чиқиб кетди. Баҳром Утанов сиздан ажратиш учун менга пул бериб, лаққа туширган, соддалигимдан фойдаланмоқчи бўлган экан. Ваъда қиларига қилиб, кейин паспортимни прописка қилиб беришдан бош тортди. Шунинг учун ҳам ёнингизга қайтдим. Мен очлик эълон қилиб, Утановга кимлигимни кўрсатиб қўйишим, ундан қасдимни олишим керак!” дедингиз, ростми шу гапларим, Амонова?! Оҳ, мен нотовонни кечиринг, шундан кейин ҳам сизга ишонган, сизга суянган, сиздан умид қилган мен гумроҳни кечиринг, Саодат. Шу гапларни айтганингизда мен сизга нималар деганимни эслайсизми: “Йўқ, сиз бекорга ёнимга қайтмагансиз. Утанов ўша пули эвазига Малоҳатни қапқонга тушириб бер деб топшириқ берган сизга. Кўрасиз, эртага Президент аппаратининг олдигадовур очлик элон қиламан, деб борасиз-да, кейин ортингизга қарамасдан қочасиз. Муддао, мени қармоққа илинтириш, шундайми?” дедим. Асло, дея онт ичдингиз… Саодат, бу кураш жараёнида сиз менга ярим йўлда йўлиққан эдингиз. Халқимиз эса “Йўлда йўлиққан йўлдошликка ярамайди” дейишади. Шундай бир ҳикматга амал қилмаган, қилишни истамаган мен худбин бир ахмоқни кечиринг, Саодат…

Бор умидимиз очликдан эди. Аммо бу акция ҳам сизу мен кутган натижани бермади…. Бу ҳол эса сизнинг сабр-косангизни янада тошириб юборди. “Опа, минг бир макр билан мени нағмангизга ўйнатдингиз? Хор-зор бўлишимга сабабчисиз? Сизни Худога топширдим. Менга қилган ёмонлигингиз болаларингиздан қайтсин!” дея мени қарғаб кетдингиз. Шу ҳақоратларингизни олдимдан олиб, ортимга ташлаганим учун, сизга ўз вақтида муносиб жавоб қайтармаганим, камчиликларингизга кўз юмганим учун мени кечиринг, Саодат. Эҳтимол, ҳақиқатдан ҳам сиз менинг ғалабамга ишониб ҳаракат қилгандирсиз, аммо мен ҳам сиз каби, эҳтимол, сиздан-да ортиқроқ Ҳукуматга, Каримовга ишонган бўлсам нима қилай? Мен сизни ишонтириш учун эмас, ўзим ишонганим учун ҳам интилгандим. Бу мамлакатда ҳақиқат бор, бир кунмас бир кун адолат тантана қилади деб инонгандим. Саробларга ишониб, талпиниб, топиниб қолганим учун ҳам гуноҳкорман, кечиринг, Саодат.

Чориев сизу мени “Бирдамлик”га таклиф қилганида, сиздан илгарироқ мен бир қарорга келдим. Ҳарактага кирдим. Сизни эса макр билан Ҳаракатга тортмоқ хаёлимга келган эмас. Эл. почтангизга йўллаган хатимни бир эсланг. “Ҳаракатга кирмасангиз, хурсанд бўлардим” деганман, шундай эмасми? Менинг гапларимга қарамай, Ҳаракатга кирмоқ истадингиз. Аъзо бўлиш учун аризани қачон ёзганингизни эслайсизми? 9 ноябрь куни эди-ку?. Ишонмасангиз, ўз аризангизга қўйилгани имзоингиз тагидаги санага қаранг, ахир. Ўша куниёқ сайтда эълон қилмоқчи бўлганимизмда, нима дегандингиз? Ёдингиздами?: “Суръат Икромов яқингинада менга Франция элчихонасидан бир йиллик виза олиб берди. Инсон ҳуқуқлари бўйича Қозоғистонга олиб борди. У ерда яхшигина маблағ беришаркан. Суръат Икромов билан 25 ноябрь куни яна бир ҳафталик Белгия (Ё Украина, аниғи эсимда ҳам йўқ) сафарига жўнаймиз. Агар сайтда эълон берсанглар, Суръат ака мендан воз кечади, сафардан қолдириб юборади. Шунинг учун аъзо бўлганим ҳақидаги эълонни мен сафардан қайтганимдан кейин беринглар, илтимос. Чунки Белгия сафаридан ҳам анча мунча пул беришаркан. Шу баҳона қарзларимдан қутилиб оламан. Кейин Суръат ака билан орани очиқ қалсам ҳам бўлади” дедингиз, ўтиндингиз. Биз шундай қилдик ҳам, “Бирдамлик”га аъзо бўлганингиз ва матбуот котиби этиб тайинланганингиз ҳақидаги эълонни сизнинг бир ҳафталик сафардан қайтишингизга тўғрилаб, 3 декабрь куни сайтга қўйдик. “Яхши бузоқ икки онани эмади” деганлларидек, “Бирдамлик”дан олган моддий кўмакни чўнтагингизга уриб, Суръат Икромов билан сафарга равона бўлдингиз. Оҳ, Саодат-а, сизнинг моддий манфаатларингизни кўзлаб, отам тенги одамни – Суръат Икромовдек Ҳуқуқ ҳимоячисини лаққиллаттишга, алдашга журъат этган мендек ёлғончини, иккиюзламачи аблахни кечиринг, узр.

Куни кеча уйқусизликдан турли сайтларни титкилаб ўтирдим. “Америка овози”, “Би-би-си меҳмони”, “Озодлик” радиоси орқали ЎзМТРК раҳбариятининг ноҳақликларига қарши қаратилган чиқишларингизни қайта ўқидим, эшитдим. Бағоят гўзал, ниҳоятда ўктам. Ана шу фикрларни билдираётганингизда “гапирасан!” дея бўғзингизга ҳанжар ниқтаб турмаганим рост. Аммо мазкур матнлар муаллифи эканлигим ҳақиқат, шундайми? Ёзган мен, тутиқушдек сайраган сизми? Айбимга иқрорман. Гуноҳимни тан олмай, иложим йўқ. Сизни тутиқушга айлантирганим учун ҳам айбдорман, гуноҳимдан ўтинг, Саодат.

Эҳ, нимасини айтай, сизнинг қаршингизда гуноҳларим кўп, айтсам, адо бўлмайди. Ҳатто мен сизнинг бахтингизни ҳам боғлаганман, туғаноқ бўлганман. Биламан, Швецияда истиқомат қилаётган муҳожир бир ҳамкасбимиз билан кўпдан бери дўстона алоқада эдингиз. Ишларимиз бароридан келавермагач, ҳорижга чиқиш режасини туза бошлаганимиз ҳам ҳақиқат. Шундай кунларнинг бирида, “Опа, ана ўша ерда яшаётган кўзойнак мени Швецияга таклиф қилаяпти. Менга симпатияси борга ўхшайди. Ҳаммасига тупириб, Швецияга кетаман. Бундан ўн йил олдин у ерга борганимда, жуда ёққанди. Ўшанда қолмаганимга пушаймонман. У ердаги кўзойнак ҳамкасбимизнинг ҳам, у кишининг инини ҳам бу ерда оиласи қолиб кетган экан. Уларга четга чиқишга рухсат йўқмиш. Шунинг учун ҳам ини Германиядан сиёсий бошпана олган бир аёлга уланиб олганмиш. Кўзойнакнинг мени тинмай чорлашига қараганда, жиддий бир нияти борга ўхшайди. Бораману, ўша ҳамкасбимга розилик бераман. Оила қураман, деб қолдингиз. “Швециядаги ўша кўзойнак ҳамюртимиз сизнинг вкусингиздаги одамми?” деб сўрадим. “Опа, вкусдаги одамни топиб бўладими ҳозир? Гап вкусда эмас, Швецияга жойлашиб олишда, кейин бир гап бўлар” дедингиз. “Швециядан Англия яхшироқ эмасми? Билишимча, у ерда ишлайдиган бир журналист йигитнинг ҳам менга симпатияси бор дегандингиз? Демак, сизда ҳали танлаш имконияти мавжуд” деганимда, “Йўқ, опа, сиз айтаётган Англядаги бола Тожикистоннинг тожикларидан. Тожикистоннинг тожиклари Самарқанднинг тожикларига нописанд қарайди. У йигитни йўлга солиш қийин. Швециядаги муҳожир кўзойнак ўзбек. Уни бошқариш, йўлга солиш осонроқ” дегандингиз…. Лоақал шу сўзларингизни тан оларсиз? Бу билан ўзбеклар мисоли мол, етакласанг, кетверади деган ғояни илгари сурдингиз. Оҳ, Саодат-а, сизнинг ўзбекларга паст назар билан қарашингиз, камситишингиз, аслида, ўша пайтларда айтган мана шу каломингизда ҳам мужассам эди. Аммо мен ахмоқ нима қилдим? Сизнинг бу камситишларингизга бефарқ, беэътибор бўлдим. Мени кечиринг, Саодат, ўша пайти юзингизга тарсаки тортмаганим, эсингизни киритиб қўймаганим учун ҳам айбдорман …. Аксинча, сизга ақл бўлишга уриндим. “ОТАмиз кексариб қолди, озодлик кунлари яқинга ўхшайди. Эҳтимол четга кетишимизгаям, “бировнинг эрини тортиб олибди” деган маломатга қолишингизгаям ҳожат қолмас” деган “фалсафам” учун сиздан “Ҳа, опа, ўзингизчи? Икки болали эркакка теккансиз-ку? Бировнинг эрини тортиб олиш сизга мумкину, менга мумкин эмасми?” деган гаплар билан юзимга гуё тарсаки тортдингиз. (Ҳали Швециядаги муҳожир сизга оғиз соладими, йўқми, бу номаълум.) “Бу бошқа масала, Амонова. Менинг эрим қонуний ажрашгандан кейин бир йил ўтгач тўй қилганмиз, оила қурганмиз. Масалани чалкаштирманг” дея минғирлашдан нарига ўтаолмадим. Чунки ўтмишни ўчириб, ўзгартириб бўлмайди. Қачон, қай пайтда оила қурганим муҳим эмас, оиласидан ажрашган икки болали эркакга турмушга чиққаним ҳақиқат. Ана шу муҳим! Хотин қўйган икки болалаи эркакка эрга теккан биргина менман. Не қилайки, олдингизда тилим қисиқ. Гуноҳкорман, Саодат. Мабодо шу Аваз акага турмушга чиқмасам, 40 ёшгадовур қариқиз бўлиб қолишдан қўрқиб, хотин қўйган кишига эрга текканим учун ҳам, сизни эса бу каби йўлдан қайтаришга уринганим учун ҳам айбдорман. Гуноҳим оғир, кечиринг, Саодат.

Ҳали Фейсбукда “Қизишиб кетганим учун билмасдан ўзбекларни ҳақорат қилиб қўйдим” дея узр сўрабсиз, ўқидим. Бундан 20 кунлар илгари Фейсбукдаги “ўртоғингиз” Озодлик Сари деган кишини нималар деб таҳқирлаганингиз ёдингиздами? “Сиз ўзбексиз! Ўзбекларнинг ҳаммаси шунақа, номард, пасткаш, қўрқоқ халқ” деган мазмунда ёзганингизни тан оласизми? Мен ёлғон гапираётган бўлсам, ана, Озодлик Сарининг ўзи айтсин. Яхшиямки, Лондондаги дўстимиз Фейсбукдаги бу каби чучмал гапларингизни ўчириб, Озодлик Саридан кечирим сўрашингизни маслаҳат берган. Акс ҳолда бундан йигирма кун олдин ҳам ўзбек миллатини ҳақоратлаб ёзганларингиз ҳали ҳамон Фейсбук саҳифасини безаб турган бўларди. Демоқчи бўлганим, “қизишиб кетдим, жаҳл билан нима деганимни билмай қолдим. Ўйламасдан ўзбек миллатини таҳқирлаб қўйдим” деб оммани ишонтиришингиз мумкиндир, аммо мени эмас. Чунки ўзбек халқига бўлган беписандлик, камситишга мойиллик ҳали болаликданоқ сизнинг қон-қонингизга сингиб кетганини, эҳтимол, бошқалар билмас, аммо мен яхши биламан. Менинг айбим шунадаки, била туриб, сизнинг миллатимга нисбатан онгингиз, шуурингизга сингиб кетган бундай салбий фикрларни бартараф этмадим, эта олмадим, мени кечиринг, Саодат.

Менинг кечириб бўлмас гуноҳларим катта, ниҳоятда улкан-да, Саодат. Негаки, Самарқанддан меҳмон бўлиб келган кекса онангизни “Кўп овқат ейсиз, кетинг” дея қувиб қолганингизда, ўз синглингиз Сайёрани “Куёвим бизга пул берса, кўзи чиқиб кетади. Илоҳим Худо кўрсатсин унга!” деганларингизда, орадан кўп ўтмай, “Эшонқулова, менинг дилимни оғритганлар омон қолишмайди. Мана, синглим бизга дўстлик қилмаганди, ҳомиласи тушиб қолди, Худонинг ғазабига учради” дея хурсанд бўлиб келганингизда, “Отам одам эмас, мисоли бир ҳайвон. Бизни итдек туғдириб, ўзга хотинга илакишиб кетган бир махлуқ” дея дийдиё қилганингизда оғзингизга уриш ўрнига скут сақлаганим учун, жимгина эшитиб, гуноҳингизга шерик бўлганим учун ҳам айбдорман-да, Саодат. Ўз жону жигарларини, ота-онасини билмаган кимса менга дўстлик қилиши мумкинми, дея узоқни ўйламаганим учун, ўйласам-да, ақлим билан иш тутмаганим учун ҳам айбдорман-да, Саодат.

Гуноҳим шундаки, Чориев сизни яшаб туришингиз учун ваъда қилган таъмирталаб уйини ўз вақтида таъмирлаб бера олмадим, кечиринг. Оқибатда қийналиб қолдингиз. Ёдингиздами, 9 март куни Дилором опани касалхонага кўргани, байрам билан қутлагани боргандик. Шинам касалхонани кўриб, ҳавас қилдингиз. Мен ҳам ётиб даволанай, мени ҳам навбатга ёздиринг, дедингиз. Дилором опа рози бўлдилар. Келишилди. Бу пуллик шифохонанинг ўн кунлик муолажаси 950 минг сўм экан. Ўзбек сўмида бу анча-мунча катта сўмма-да. Шунда мендан “Чориев даволанишингга кўмак бераман деб айтган. Нима дейсиз, пул сўрайми?” дедингиз. Мен эса “Кўрдингиз-ку, фалон пулга 4 хонали офис олдик. Ҳозир кўмак сўрашингиз ўринлимикин? Чориевнинг ҳам имкониятларини инобатга олиш керак, назаримда. Бера олса-ку, яхши, аммо имконияти йўл қўймаса, маблағ топиб бера олмаса, уни ноқулай аҳволга солиб қўясиз, ўзингизнинг ҳам дилингиз оғриб қолади. Шунинг учун бироз вақт ўтсин, мавридини кутинг” дедим. Бу гапим сизга ёқмади. Сабр косангизга охирги томчи бўлиб тушди чоғи, тўкилиб кетдингиз: шу куниёқ Фейсбукнинг чати орқали Чориевга “Бирдамлик”дан чиқаман деб нархингизни оширишга тушдингиз:

Saodat Amonova

Салом! Баҳодир ака, шу кунларда кайфиятингиз йўқлигини Малоҳат опа айтганди. Аммо шундай бўлса ҳам бир гапни сизга айтиб қўйишни лозим топдим. Фақат мени тўғри тушунасиз, деган умиддаман. Бу гапни ёзишдан олдин, офис олиш учун Малоҳат опага қанча пул жўнатганлигингизни билишим керак.

Bahodir Turon

ASSALOMU ALEYKUM SAODAT,
UZR MEN RULDAMAN. SHUNING UCHUN SIZNING VA BOSHQALARNING XATLARINI VAQTINCHALIK JAVOBSIZ QOLDIRISHGA MAJBURMAN.
YANA VIR BOR UZR SO’RAYMAN.

Thursday

Saodat Amonova