Мустақил ватан! Кўпчиликнинг ёдида бўлса керак, бундай жумла илк бора, расмий оҳанг билан 1991 йилнинг 31 август кунида, Ўзбекистон Олий кенгаши томонидан сайланган (аслида бир шахснинг ўз-ўзини тайинлаши) президент Ислом Каримов томонидан айтилганди. Шу куни Ўзбекистоннинг буюк келажагига тамал тоши қўйилган бўлса, бугунги куниларимизда ўша тошнинг қайда қолганини ҳеч ким билмайди. Ўша кунга қадар Ўзбекистон мустақиллиги деган сўз ҳаром саналарди ва ўтган асримиз сўнги йилларидаги мамлакатимизнинг Олий Кенгаши, ҳамда Компартия марказий қўмитасининг биринчи секретари “мустақиллик” деган жумлани эшитса лабидан учуқ тошарди.
Лекин бу давр энди ортда. Бугунги ва эртамиз, қолаверса доимий президентимиз Ислом Каримов мустақилликнинг қандай улуғ неъмат эканлигини чин юракдан туйди, ҳис қилди. Эндиликда эса тоабад шу мустақил мамлакатнинг раҳбари, унинг хўжайини бўлиб қолишни орзу қилади холос. “Ўзим хон, қўланкам майдон” дейди халқимиз ўзининг доно ибораларидан бирида.
Албатта бундай ширин-шакар орзулар учун етарлик имконлар бор. Ҳар қандай ҳолатда ҳам яшаб кета олишга қодир бўлган халқ бор. Ҳар қандай азоблик ҳолат бўлсин, жилла қурса норозилик билдириб инграб қўйишгада ҳам қодир бўлмаган аҳлимиз бор. Бу халқ билан инқилоб қилиб бўлмайди деб ёзган эди шоир Юсуф Жума. Шоири дилдан куйламаган халқнинг шўри бор дейдилар. Юсуф Жума эса халқимизнинг дилдан куйлайдиган шоирларидандир. Ҳар қандай шароитда ҳам яшаб қолиш санъатини пухта эгаллаган халқимиз қора терга ботиб ишлайди ва унинг роҳатини бошқалар кўради. Мардикор деган номни кўтарган ҳам бизнинг миллат ва бизнинг халқ. Шунинг учун бу халқ мардикор! Шунинг учун у хору-зор!
Ўзбекистонлик мардикорлар қисмати ва уларнинг кечинмалари мамлакат халқаро ҳамжамиятда қандай ўрин тутганлигини ҳам кўрсатади. Шу сабабдан бўлса керак, ўзбеклар ҳар ерда бўлсин, камситилинади, таъқиб қилинади. Бироқ бугунги авторитар ва тоталитар режим ўз фуқароларидан ҳеч уялмасдан Президентга садоқат, Ватанга садоқат талаб этишдан чарчамаяпти. Аммо қарс икки қўлдан экан. Бу ҳукумат ва бу президент халқга нима вафо кўрсатгандики, ундан вафо ва садоқат талаб қилаяпти? Буни эса ҳамма англаб етган, бироқ ҳамма бирдек лунжига сув тўлдириб олган.
Бутун дунёга сочилиб кетган Ўзбекистон мардикорлари мамлакатнинг келажаги. Уларнинг бугуни шу экан, ёрқин келажак қандай бўлишини тасаввур қилиш унчалик қийин бўлмаса керак. Зотан, келажак бугундан бошланади! Буган эса мардикорларнинг болалари мардикор. Улар ўқимаяпти, билим олмаяпти. Дунёда ўз ўрнини топа олмаяпти. Фақат емоқ бўлса, кун ўтса бўлди. Демак, бугунги авлодларнинг набиралари ҳам мардикор бўлади. Бу тамғадан қутилиш учун эса бугун бош қотирмоқ лозим.
Ўзбекларнинг асл фарзандлари бўлган бу мардикорлар синфи ғафлат уйқусидан уйғониши шарт. Ўзбекистон мардикорлари ҳақида ёзиб борилинаётган мақолалар уларни бедор қилиш учун қилинаётган бир интилиш эканлигини зийрак ўқувчи албатта сезган бўлса керак. Бироқ бу уринишлар қандай натижа беришини яқин, буюк бўлмаган келажак кўрсатади албатта. Жамиятимизнинг энг қуйи қатлами бўлган мардикорлар бу сингари чақириқларга қандай аҳамият қаратаркинлар, ҳамма нарса ўшанда ойдинлашади.
Мардикорлар ва мардикорчилик муаммолари ҳақида эълон қилган бир мақоламиз ҳам, табиийки, кимларгадир ёқиб тушган бўлсада, тағин кимларнингдир таъбини хира қилди. Биров муаллифни ҳақ сўзни айтганга чиқарди, бошқа биров уни “алаҳсираётган”га айлантирди. Муаллиф фикри ҳақиқатга қанчалар яқин, ёки аксинча узоқ бўлишидан қатъий назар, ҳақиқат ўз ўрнида ҳақиқат бўлиб қолади.
Ўзини “Юртсевар” тахаллуси билан таништираётган бир ватандош сайтимизга ўз фикрларини юбораркан, айни ҳолатни меҳнат мўҳожирлиги деб қарашини ва “мардикорлар” деб аталаётган синфни “ишчилар” деб аташ лозимлигини уқдиради. Тағин унинг фикрига кўра, ўзбекистонлик бу ишчиларни “мардикор”, ёки “гастербайтер” деб аташ ҳақорат!
Айтадиларки, ҳақиқат қанчалар аччиқ бўлмасин, уни тан олиш керак. Элимизнинг пешонасига янги давримизда битилган бу тамғани бошқача ном билан аташ ҳақиқатдан чекиниш бўлган бўларди.
Ўтган сафарги мақолаларимиздан “мардикор” жумласи қандай маънога касб этишига ҳам тўхталиб ўтган бўлсак, энди замонавий ифода касб этаётган “гастербайтер” сўзини ҳам очиқлаб ўтсак айни муддао бўларди. Бу сўз асл ўзаги швед тилидан олинган бўлиб Gästarbetare, (Gäst – меҳмон, arbetare – ишчи), яъни меҳмон ишчи, ёки ишчи меҳмон маъносини англатади. Турли туман хорижлик мутахасислар хорижда ишлаш учун даъват этилинаркан, бу атама шуларга нисбатан қўлланилинади. Яна бир бор диққат қилинг: улар таклиф қилинадиган мутахасис ишчилардир. Айни шу тоифа ишчиларнинг ҳақ-ҳуқуқлари иш берувчи ва ўша юрт қонунлари билан кафолатланилган бўлади. Юртсевар мухлисимиз айтганидек, масалан ёз ва куз фаслларида Германиядан Швецияга дарахт ўтқазиш учун кўплаб гастербайтерлар келишади. Улар бу ерда ишлаб пулларини ватанларига олиб кетишади. Ўзбекистонлик гастербайтерларничи, ким уларни қаерга таклиф қилган ва уларнинг ҳуқуқларини қайси мамлакат ҳимоя қилмоқда? Ҳеч ким ва ҳеч қайси бир давлат!
Бу сингари кўплаб жавоби йўқ саволлар, ечими йўқ жумбоқларни келтириш мумкин. Ўз оиласини боқиш учун ўзга юртларга кетаётганлар бир ўйлаб кўрсалар бўларди: юртдан чиқиб кетишдан кўра, юртда қолиб ундаги аҳволни ўзгартириш мақбулроқ чора бўлган бўларди. Эртанги кун ташвишларини унутиб шу куннинг ўтишини ўйлаб яшаётган миллатнинг эртанги кундаги фарзандлари ҳам мардикор бўлади.
Яхшиямки интернет саҳифаларида изоҳ ёзиб қолдириш имконлари бор экан. Акс ҳолда ўзбекларимизга эркин фикр билдиришнинг бошқа бирор чораси қолмаган бўларди. Энди эса мана шу изоҳлар орқали баъзи фикрларни ўрганишга уриниб кўрайлик. Ўзини “меҳнат муҳожири” деб таништираётган яна бир ватандош вазият юзасидан ўзининг қисқагина фикрини беради:
“Ўзбек мардикорлари қўлида дипломи бўлсада башқа чет эллик меҳнат муҳожирларидан фақатгина оғир жисмоний иш билан шуғуллагани боис ажралиб туради. Россия, Қозоғистонда кўча тозалаб юрганларнинг 80% ўзбеклар. Улар 10000-12000 рубл ёки $300-400 маош олишади. Ягона қонуний ва ижтимоий жиҳатдан ҳимояланмаганлар ҳам фақат ўзбеклар. Бошқа миллат вакиллари чет элга малакали меҳнат қилгани боради. Тожик, қирғизларни ҳукуматлари ҳимоялайди, зарурат туғилганда улар ватандошларининг ҳуқуқий ва ижтимоий манфаатларини ҳимоялаб рус ҳукумати билан тортишади. Ўзбекларнинг эркагу аёлларичи? Тўлқин уларни қора меҳнат билан шуғулланаётган мардикорлар деб атагани мутлақ тўғри”.
Албатта ҳар бир инсон ўз фикрига эга ва камдан кам ҳоллардагина бир инсоннинг бошқалар фикрини ўзгартира олади. Ҳар бир инсон ўз тушунчасини, дунёқараши ва фикрларини баён этаркан, унда ўзининг ўзгалардан устунлиги ҳисси уни чулғаб олади. Бироқ биздаги “анъаналарга” муаммоларимизни бошқа биров ечиб бериши лозим. Зотан, ҳали бирор халқ ўзи учун курашмай туриб озод бўла олгани йўқ. Бугунги мардикорлар, қолаверса Ўзбекистон халқи ўз муаммоларига ўзи ечим топиши зарур деб ўйлайман. Ҳеч нарса ўз-ўзидан бўлиб қолмайди.
Сайтимиз мухлисларидан яна бири ўзини Олимжон деб таништирган ва у ўзининг қатъий фикрини қолдирган: “Бугунги кунда Ўзбекистон қулдорлик ёки феодализм тизимига асосланган давлат хисобланади. Бу тизимни яратилишида нафақат Каримов айбдор, балки, қўйдек ювош, нима деса, “хўп бўлади, бажарамиз!”, деб турадиган, лаганбардор, сотқин халқимиз ва мансабпараст зиёлиларимиз ва ҳеч тўймайдиган очкўз амалдорларимиз ва ор-номуси йўқ, зарур бўлса, онаси тугул ўзини ҳам сотиб юборадиган пагонлилар, ҳамда “салласини” деса “калласини” қўшиб келадиган чала муллаларимиз ҳам бирдек айбдорлар”.
Кўриниб турибтики, мухлисимиз нафақат мардикорларнинг, балки бутун миллатимиз ва халқимизнинг муаммосига ҳам ачиниш, ҳам ижирғаниш билан қараяпти. Аҳвол эса ҳақиқатда худди шундай! Аммо бундай жумлаларга фақат бир жумла билан жавоб қайтариш мумкин: “начора, бизнинг бошқа халқимиз йўқ”.
Бу халқ бечора бўлсагина “начора” деб қўл силтаб қўйсак бўларди албатта. Лекин халқимиз бечора эмас. Бу мушкулотнинг ҳам ечими бор албатта, бунинг учун курашмоқ зарур ва халқ ўз ҳаққини талаб қилиб олишни ўргансагина уни “мардикор” деган шармандалик тамғадан қутқазиб олиш мумкин бўлади. Аниқроғи, у ўзини ўзи қутқазади.
“Муаллиф Ўзбекистон халқини “мардикор” деб юмшоқроқ айтибди”. – деб ёзади ўзини Умиджон деб таништираётган мухлис. – “1999-2001 йиллари мен Қозогистонда юрганимда қозоқ биродарлар мардикор керак бўлиб қолса “мен Абайга (Абай райони) барип озбек алып келем” дейишарди. Яъни мардикор деса улар ўзбекларни назарда тутишарди”.
“Тошкент нон шаҳри” деб номланган фильмни кўрмаган ўзбек бўлмаса керак. Даврлар бўлганди, ўзбек тупроғига нон топиш учун нафақат Марказий Осиёдаги бугунги давлатлар халқлари, балки Россиядан ҳам одамлар келишарди. Бу билан фахрланиб юрадиганларни тез-тез учратамиз. “Бир кун ундоқ бўлса бир кун бундоқ” эканда. Шу билан ўз-ўзимизни алдаймиз. Келажагимиз яхши бўлади албатта ва келгусида руслар билан қозоқлар бизнинг юртда мардикор бўлади.
Йўқ азизлар, улар энди тараққиёт сари илдам боришаяпти ва ҳеч қачон ортга қайтишмайди. Биз жойимизда депсиниб туришда давом этишдан тўхтамас эканмиз, келгусида бизнинг фарзандларимиз бугунги рус ва қозоқ болакайларига мардикор бўлишади. Шуни истасангиз, марҳамат, шу зайлда яшайверинг. Агар аксини истасангиз, унда сизни тутқун қилиб турган ғоявий қуллик занжирларни узиб ташланг! Ишонтириб айтаманки, ўзингизга бировларнинг раҳмини келтириб яшаганингиз дан кўра бош кўтариб ҳур яшаганингиз минг марта афзал! Келинг, азиз ватандошлар, бошларимиз кўтарилсин!
www.mardikor.org
Copyright © 2018 Birdamlik.Info