2009 йилнинг 17 ноябри. Жиззах вилояти, Зарбдор тумани, Бўстон шаҳарчаси, Саркисов кўчасида жойлашган 4-уйнинг орқасидаги улкан дарахт қарсиллаб қулади. Уч-тўрт киши бўлиб югуриб бордик.Сўлоқмондай дарахтга икки нафар ёш йигит арра соларди. Ёши ўтинқираб қолган дўппили одам уларга топшириқ бериб турарди. Исмим Хайрулла деб жавоб берган, бу одам фамилиясини айтмади. Кесилган дарахтдан берироқда давлат рақами “13.АС- 408” яшил бортли машина турарди. Уларнинг айтишича, дарахтларни кесишга Бўсон шаҳарча, “Шодлик” маҳалла фуқоролар йиғини котиби Эргаш Пардабоев рухсат берибди. Ҳозир уйига кетди, чойини ичиб келади, дейишди улар.
Дарахтнини арралаётган икки йигитнинг кимлигини билишнинг иложи бўлмади. Улар қаердан келганлигини, ким эканлигини айтмадилар. Эргашга қўнғироқ қилиб бир келиб кетишини илтимос қилдик. Анча кутганимиздан сўнг котиб чой ўрнига арақ ичган шекилли, маст ҳолатда келди. Котибдан:
-Бу одамларга дарахтларни кесишга сиз рухсат бердингизми? Хўжабеков кўчасидаги қассобхона ёнидаги дарахтни ҳам кесиб, ғўла қилиб қўйишибди. Қаёққа олиб кетишаяпти?
Котиб елкасини қисиб қўйди.
-Уларни танимайман. Дарахтни қаёққа олиб кетаётганликларини ҳам билмайман.
-Улар дарахтларни кесишга сиз рухсат берганлигингизни айтишаяпти-ку?
-Мен эмас, экалогия рухсат берган.
-Экалогиянинг рухсатини кўрсата оласизми?
– Кўрсата олмайман. Лекин қуриган дарахтларни кесишимиз керак.
-Ахир, қуриган дарахтларни ҳам кесишга рухсатнома бўлиши керак. Бунинг устига етти ёт бегоналарга дарахтларни ҳадя қилиб бораётганлигингизни қандай тушуниш керак?
Котиб елка қисишдан нарига ўтмади Суҳбатимизнинг бу томони афандичасига давом этди. Саркисов кўча, 4-уйнинг 8-хонасида яшовчи Улуғбек, “менинг деразамнинг тагидаги дарахтни ўзингиз билмаган кишиларга ҳадя қилиб юборораяпсиз эканда деди-ю, балога қолди. Эргаш бир чайқалиб олди-ю, Улуғбек билан айтишиб кетди.
-Нега бу дарахтни оқлаб қўймадинг?
Савияси ғовлаб кетган котибнинг жавобига қаранг? Агар деразангиз тагидаги дарахтни оқлаб қўймасангиз уни бегона кишиларга “совға” қилиб юбориш мумкин экан-да. Мушук бекорга офтобга чиқмайди, деган гап бор. Кўрган кишиларнинг айтишича, яшил бортли худди шу машинада юрган гуруҳ бундан олдин собиқ дорихона ёнидаги дарахтларни ҳам кесиб, ортиб кетган. Биз бу ҳақда дарахтни арралаётган икки йигитдан сўраган эдик, улар ишни шартта тўхтатишди. Биттаси ёнимизга келиб, “биз бошқа бу п…ни емаймиз, акалар, илтимос, бирон жойга хабар бериб юрманглар, жувонмарг бўлиб кетмайлик тағин,”- деб, машинасига шартта ўтириб жўнаб қолишди. Бундан бироз бурун уларни танимайман деб, қасам ичиб турган маст котиб Эргаш уларнинг орқасидан ҳай-ҳайлаганича, вой-войлаганича қолаверди.
Бўстон шаҳарчасига мутасадди бўлган эколог Холмат Каримовнинг номини пеш қилиб, дарахтларни хоҳлаган кишисига инъом этаётган “Шодлик” маҳлла фуқоролар йиғини котиби Эргаш Пардабоевнинг бу ҳатти-ҳаракатлари замирида нима ётганлигини тушуниш қийин эмас.
Қуриб қолган дарахтлар ўтин учун берилар экан, нега уни маҳалла аҳли учун бериш мумкин эмас. 2009 йилнинг апрель ойида ёмғир тагида салкам 140 тележка чиқиндини четга чиқариб ташлашда жонбозлик кўрсатган шу маҳалла одамлари-ку. Бугунга келиб, дарахтни оқламадинг, шунинг учун қирқиб, ўзгаларга ҳадя этаяпмиз,- деб оғзини тўлдириб гапираётган шу Эргашлар ҳашарда қатнашган даҳа аҳлига бир марта бўлсада. “Ҳорманглар!”- дейишга ярамадилар-ку. “Шодлик маҳалла фуқоролар йиғинининг ўша пайтдаги раиси ”Қувондик Абдураззоқов эса, “ Сизнинг топшириғингизни бажардик,”- деб, ўша пайтда Жиззах вилоят ҳокими вазифасини бажарувчи Маҳмуд Холбўтаевга миннадорчилик хати йўллаб, тайёр ошга баковул бўлгани барчанинг ғазабини келтирган эди.
17 ноябрь куни котиб Эргаш Пардабоевнинг рухсати билан қирқилган дарахтларнинг бир неча бўлаги Саркисов кўчасидаги 4-уйнинг ёнида думалаб ётганидан сўнг, шу “Дом”да яшовчи маҳалла фаолларидан Қурбон дегани шу ғўлаларга эгалик қилмоқчи бўлган экан, Эргаш, “тегинсанг болангнинг нафақасини қирқаман,”- деб огоҳлантирибди.
Муҳтарам президентимиз 2009 йилни – Қишлоқ тараққиёти ва фаровонлиги йили деб эълон қилганлиги нур устига аъло нур бўлди. Аммо Эргашга ўхшаганлар дарахтларни етти ёт бегоналарга (албатта бепул эмас) ҳадя этаётганликларига нима деса бўлади..
Бизлар аралашганимиздан сўнг бир неча ғўлалар машинага ортилмай Қурбоннинг уйи орқасида қолиб кетганлигини юқорида айтгандик. ” Қурбон хом сут эмган бандамасми, эгасиз ётган ғўлаларни арралаб, ўтин қилиб олибди. Эргаш ҳам айтганини қилибди. Қурбон ҳеч бир сабабсиз боласига икки ёшга тўлгунча тайинланган нафақанинг бир ойлигидан мосуво бўлибди.
17 ноябрдаги бу воқеага Саркисов кўчасидаги 4-ва 2-уйда яшовчи фуқоролар –Шароф, Алишер, Улуғбек ва Қурбонларни гувоҳдирлар.
Абулфайз БАРОТОВ.