 |
|---|
«Андижон воқеаларидан сўнг 15 андижонлик қочқин Чехияда бошпана топишганди. Уларнинг қариндошлари билан боғлиқ вазият мушкул бўлган, улар Ўзбекистонда қолиб кетишган. Чехия ҳукумати уларни ота-оналари билан бирлаштиришга ҳаракат қилган, бироқ Ўзбекистон расмийлари билан расмий мулоқот ҳеч наф бермаган. Мен билан келган одамлар орасида икки оила бор эди, жумладан, олти ёш бола ва бир аёл. Болаларнинг ёши 5 дан 14 ёшгача эди,» деб айтган Томас Влах.
Жаноб Влахнинг айтишича, ўзбек ҳукумати чех томонининг қочқинлар болаларини Чехияга юбориш илтимосини рад этган ва Чехия ички ишлар вазирлиги «Муҳтож одамлар» халқаро ташкилоти орқали мустақил журналист Томас Влахга мурожаат қилган.
«Менга 2007 йил баҳорида мурожаат қилишди. Бир ойдан сўнг мен Қирғизистонга учдим ва қочқинлар оиласи билан Ўшда учрашишга келишдим. Ўшда БМТ қочқинлар агентлиги барча ҳужжатлар билан таъминлади. Қочқинлар оилалари қочқин мақомини олишди. Ва сўнгра Бишкек орқали Чехияга олиб келинди.
Чунки Ўшда қолиш ўзбекистонлик қочқинлар учун жуда хавфли. Бироқ барча жараён қонуний бўлган, Халқаро Қизил Хоч қўмитаси ва БМТ Қочқинлар бўйича агентлиги бу болалар ва аёлга «вақтинчалик қочқин» мақомини берган,» дейди у.
Жаноб Влах қочқинларнинг болалари ўтган йили олиб чиқилгани ва бу борада ҳозир хабар берилаётганига бу жараёнга жалб қилинган кишиларнинг хавфсизлигини таъминлаш мақсади сабаб бўлганини айтади:
«Бу маълумот қанча кеч юзага чиқса, шунча яхши деб ўйладик. Ҳеч бўлмаса Ўзбекистонда қолаётган бошқа қочқинларнинг хавфсизлиги учун. Андижонда қолаётган бирон одам қамоққа тушиб қолмаслиги учун мен бу хақида жуда кўп гапирмаганим маъқул,» дейди у.
Томас Влахнинг айтишича, қочқинларнинг болалари Ўзбекистонни бутунлай тарк этиб, хорижга йўл олишаётганларини билишмаган.
«Улар оила аъзолари билан хайрлашаётганда, бу ҳақда билишмаган. Чунки агар билишса, бу уларнинг ўзлари учун катта хавф туғдириши мумкин эди, бола болада барибир, улар билмасдан бировга бу ҳақда оғиз очиб қўйишлари мумкин эди,» дейди жаноб Влах.
Унга кўра, болаларнинг ўз ота-оналари билан Прагадаги учрашувлари жуда ҳам ҳаяжонли бўлган. Жаноб Влахнинг айтишича, «бу жуда ҳам эҳтиросларга тўла воқеа бўлган.»
«Мен бунинг гувоҳи бўлганимда, ўзим ҳам йиғладим. Ота-оналар йиғлашди, болалари йиғлашди. Мен улар билан Прагага келганимда хайрлашдим ва шундан бери кўришганимиз йўқ. Уларнинг ҳозир қаерда экани ва учинчи давлатга кўчирилганими ёки йўқлиги борасида мен умуман билмайман,» деб айтган жаноб Влах.