Birdamlik.info: Ассалому алайкум ҳурматли Абдулла ака. Суҳбатимиз бошида ўзингиз ҳақингизда қисқача тўхталиб ўтсангиз.
Жавоб: Мен 1950 йил 21 мартда Тошкент шахрида тугилганман, оилалийман, уч фарзандим ва етти нафар набирам бор.
Мени хакикат учун курашиш даврим усмирлигимдан бошланган десам хато булмайди.
Унинчи синфни тамомлаш даврида мактаб директори билан нохаклиги учун бахслашганман.
1986 йилдан то 1990 йилгача совт давридаги Райсполком билан суз эркинлиги ва хукук эркинлиги устида курашиб, 1990 йили исмимни Абдилло Тожибой угли ва фарзандларимни исмини хам узгартиришга эришдим ва район ЗАГсидан тугилганлик тугрисидаги гувохномаларга ёздириб олдим.
2004 йилдан бошлаб фаол суд жараёнларида катнашдим, 2006 йили «Узбекистон инсон хукук химоячи Альянси» харакатини ташкил топишида уз хиссамни кушиб мен биринчилар катори жамоат харакатини катнашчиси булиб келаётирман.
Альянс таркибида куплаб марказларни рахбари булиб фаолият курсатдим. Юздан ортик хукумат ташкилотлари биноси олдида пикетлар уюштирдим ва хамкасабаларим билан бирга катнашганман.
2007 йилни 20 мартидан Президентлик сайловида катнашишим тугрисида Альянс катнашчиларига сайлов олди дастуримни укиб бердим ва Альянс катнашчилари мени сайловда катнашишимни интернетдан электрон почталар оркали эълон килишди.
2008 йили «Узбекистонда халол ва адолатлик сайловлар учун» жамоат бирлашмасини тузиб, Адлия вазирлигига низомни руйхатдан утказилишини сураб ариза билан мурожат килдим.
Шу кунгача «Узбекистонда холол ва адолатлик сайловлар учун» жамоат бирлашмаси ташкилотини рахбариман.
Birdamlik.info: Мухолифат сафига қачон киргансиз?
Жавоб: Мен мухолифат сафига сиёсат билан шугунланган куниданок, яъни уз номимни Президентликка курсатган кунимдан бошлаганман.
Мен узимни энди сиёсатчилар каторидан урин олган деб хисоблайман.
Birdamlik.info: Она юртини тарк этишингизга сабаб бўлган тайзиқлар ҳақида батафсил тўхталиб ўтсангиз.
Жавоб:Она юртимни тарк этганим йук мен вактинча мажбуран узга юртга хижрат килдим халос.
Хижрат килишга сабаб, хаммамизга маълумки, Андижондаги мутхуш вокеа киргинликдан сунг Узбекистон халки калбида ута кучли куркув пайдо була бошлади.
Альянс катнашчилари томонидан шу кунгача куплаб узбек халки уз хукукларини химоя кила олишлари тугрисидаги куплаб варакалар, буклетлар таркатилди ва давомий пикетлар утказилиб турилди.
Ва нихоят узбек халкини калбидаги куркувни тарката бошлади .
Бу фаъол харакатлар натижасида машакатлик ишлар уз мевасини бера борди.
Бу йил киш каттик келди шу сабаб кахратон ойларида узбек халки уз хукукларини талаб килиб юзлаб одамлар хар бир вилоятларда хокимият бинолари олдида норозилик акцияларни утказа бошладилар.
Альянс катнашчиларини уч ойдан ортик Тошкентдаги Республика Бош прокуратураси биноси каршисида сурункасига уз сафларини купайтириб пикетлар утказиб турушлари на факат вилоятлардаги ахолини вахоланки Тошкент шахрини куплаб туманларида суд, прокуратура ва милиция бинолари олдиларида норозилик намоишлар ва пикетларни утказилди.
Альянс катнашчиларини сафи кундан кун турли вилоятларни ва шахар тумандаги кишилари билан купайиб бориши уз навбатиди Узбекистон рахбарларни кунглига гул-гула сола бошлади.
Узбекистон рахбарияти томонидан жирканчли найранг ва хилалар уюштирила бошланди.
Рахбарлар лули миллатига мансуб аёл ва болалар ва енгил табиятлик аёлларни ёнлаб уларнинг оёглари остига бош уриб уз ифлос ниятларини амалга оширишда ёнланганлардан ёрдам сураб, пекитчиларга нисбатан, учига михлар кокилган таёклар билан куролланиб ташланишларини сурадилар.
Уюштирилган вокиядан сунг шу бир тахминан йигирма минут утар утмас шахар ИИБ ходимлари томонидан пикетчиларга нисбатан тухмат сузлар таркатилди, гуёки лулилар пикет утказаётганларга ташланишлари давомида гуёки бир лули боласи больницада халок булган деб.
2008 йилни 13 – 20 – 27 мартларида пикетлар утказилаётган вактларда лулилар ва енгил
табиатлик аёллар томонидан давомий пикетчиларга нисбатан ташланишлар давом этди ва хар гал бизларни мажбуран хибсга олиб махсус автобусларда Мирзо-Улугбек тумани милициясига олиб кетилди.
Мен ва бошка Альянс фаоллари устидан мамурий чора курилиб суд томонидан пул хисобида бизларга жарималар солинди.
Шунга карамай мен Россия элъчи хонаси биноси олдида 2008 йил 31март куни норозилик акциясида катнашдим.
Менга шу кунлар давомида телефон оркали Чилонзор тумани милицияси томонидан уйимга телефон килиб гуёки биз билан лулилар уртасида булиб утган жанг тугрисида тушунтириш хатини ёзиб беришимни кун сайин талаб кила бошладилар.
Шу билан бир каторда мен ва Альянс фаоллари томонидан лули боласи улдирилган деган хабарлар рахбариятга тегишли Уз-инфо сайтларида маколалар босилиб, менга фаолларга нисбатан тухматлар ёгилиб турилиши менга нисбатан иккита жиноий ишлар бири лули боласини улдирилганлиги булса, иккинчиси рахбариятни хакорат килган ва тухмат килганликда айиблов тугрисида хужжатлар тайёрланаётганлиги мени узга юртга вактинчалик хижрат этишга мажбур килди.
Birdamlik.info: Баҳсда катта ҳам, кичик ҳам, унвон ҳам, ном ҳам кетмайди: энг муҳими қаршиликда ҳамма тенг бўлган бирдан-бир ҳақиқатдир,-деган эди француз ёзувчиси Ромен Роллан. Лекин ўзбек оиласида ёки мухолифат вакиллари ўртасида баҳсли вазият юзага келса, аксарият ҳолларда ўзидан мақейи ёки ёши катта бўлган шахсга ён берилади. Нима бу? Баҳслашиш маданиятидан йироқликми ёки шарқона одоб доирасидан чиқмасликми?
Жавоб: Менимча сиёсатда узини етук деб хисоблаган хох ёшу хох ката булсин бахс олиб борса албатта уз-узидан малумки хар бирини хам сиёсий онги чархланади, мен бундай хар хил фикирга эга булган бахсларни куллаб кувватлайма.
Birdamlik.info: Бу саволни ҳар бир суҳбатдошимизга берамиз. Сабаб, ҳар бир инсон ўз шахсий фикрига эга. Маълумки, Ўзбек мухолифати бирлашишини истовчиларнинг кўп маротаба мурожатномалари эълон қилинди. Лекин мухолифат ҳозирги кунга қадар бирлашгани йўқ. Сизнингча бунинг сабаблари нимада?
Жавоб: Мен катта гаплик килмокчи эмас мен факат шуни айтаман ва айтиб келганман.
Кайсики инсон уз олдига уз юртини фидойиси, халкпарвари ва Узбекистонни келажаги, фарзандлари набираларини келажагини уйлаб бу харакатини олдинги каторга куйиб ва уз орзуларини амалга оширишда тинмай харакат килган инсонларни хар вакт хурматлайман ва уз ниятларини амалга оширишларида кулимдан келганча ёрдамимни аямайман.
Birdamlik.info: Абдулла ака, бир оз илгари сиз Бирлашган Миллатлар Ташкилотога очиқ хат билан мурожат қилган эдингиз. Сизнинг ушбу мурожатингиз «ЦентрАзия», «Фергана.ру» каби интернет нашрларида эълон қилинди. Хўш, ушбу очиқ хатдан сўнг сизнингча қандайдир ижобий ўзгаришлар бўлдими? Жавоб реакцияси қандай бўлди?
Жавоб: Мен узимни очик аризамда парчаланган Совет иттифоки таркибидаги Республикаларга уз юртларидан хижрат килган Узбекистонлик хамюртларнинг УВКБ ООН томонидан муаммолар куплигини уз кузатишим давомида англадим.
Бу муаммоларни ёритиш ута зарур ва керакли эди.
Сабаби бу Республикаларда Узбек кочоклари учун бош пана берилиши тугрисида гап хам йук сабаби бизнинг рахбаримиз уртасида Республика рахбарлари билан норасмий шартномалар мавжуд, шу сабаб Узбек кочокларига бош панани факатгина УВКБ ООН беради ва узбек кочокларини учунчи давлатга утказиб юборади.
Вахоланки УВКБ ООН ходимлари томонидан уз вазифаларига лойикатсизликлиги ва уз вактида биринчи ёрдамни бериб хужжатларни уз вактида тезда тайёрланмиётганлиги ООН-даги кочоклар иши буйича Олий комиссарини уз вазифасига лойикатсизлик билан караши ва уз ходимларини бошкара ола билмаслиги Республикаларда жойлашган ООН уйлари рахбарлариниг келтираётган важларидан аён булди ва мен пикет утказишга карор килдим.
Birdamlik.info: 22-май куни вақтинчалик истиқомат қилаётган давлатингиз пойтахтидаги БМТ идораси олдида пикет ўтказишни мақсад қилганингиз ҳақида эшитиб қолдик. Хўш, сизнинг талабларингиз нималардан иборат бўлади?
Жавоб: Мени талабим УВКБ ООН томонидан кочоклар учун курсатиладиган мажбуриятни бажарилишини талаб килишдан иборат.
Birdamlik.info: Бу пикетдан сўнг БМТнинг қочқинлар бўйича олий комиссарлиги (УВКБ) ходимлари тасаввурда сизга нисбатан салбий фикрлар пайдо бўлиши мумкин.Ҳар ҳолда, тўғри гап туққанингга ёқмайди,-деб бежиз айтишмаган. Сиз бундан чўчимайсизми?
Жавоб: Мен каерда булмайин инсонман агарда мени инсонилик хукукларим кай ерда булмасин топталса мен уз хукукимни химоя киламан, чучимайсизми деган суз мен учун бегонадур.
Birdamlik.info: Юртимиз ичкарисида қолаётган мухолифат вакиллари юртини тарк этганларни, сизни ҳам, Тўрабек Сано ҳам, Ахтам Шаймардоновни ҳам, лўнда қилиб айтадиган бўлсак барчамизни қўрқоқликда айблайди. Сизнинг бу борадаги фикрингиз қандай? Ростдан ҳам юртни тарк этган мухолифатчилар қўрқоқларик қилдими?
Жавоб: Мени шиорим шундай, камокдаги яхши хукук химоячисидан, озодликдаги ёмон хукук химоячиси фоидаликдир.
Мен ватанда колган булур эдим, биздаги камокхоналар хаммамизга маълум у ердан инсон, инсон холида тирик чикмайди чет эл камокхоналари каби, мени ватан олдидаги киладиган ишларим куп шунинг учун мен вактинча узга юртга хижрат килаётирман.
Birdamlik.info: Ўзингизга танқидий кўз билан қарайсизми ва камчиликларингиз нимадан иборат?
Жавоб: Менимча танкид инсон узини камчиликларини кура билишида ёрдам беради ва уз камчиликларини йукатишга харакат килади.
Кимдаки ким танкитга ёмон муносабатда булса ёки хатоларини тан ола билмаса у киши худбин араб тилида айтилганида жохилдир (Бу соватсиз) демакдир.
Birdamlik.info: Режаларингиз?
Жавоб: Узбекистонни узгаришига уз хиссаларимни кушишдир.
Birdamlik.info: Ўзбекистон ичкарисида, қийинчиликлар ва қийноқлар остида ҳаёт кечираётган ватандошларга қарата айтар гапингиз?
Жавоб: Мен уларнинг жасоратлари олдида тиз чукаман!
Birdamlik.info: «Бирдамлик» ҳаракатининг фаолиятини қандай баҳолайсиз?
Жавоб: Сайитларингизда куплаб кераклик макола ва очик аризаларни босилиб турилиши Узбекистон келажаги учун уз хиссасини кушишидир.
Birdamlik.info: Сўнгги сўз ўрнида айтар гапингиз?
Жавоб: Хар бир киши узининг калбига караб иш куришини тилакдошиман.
(Суҳбатдош: Тўрабек Сано)



