дейди маҳкум журналист билан қамоқда бирга ўтирган¸ ҳозирда ўзи ҳам Ўзбекистонни тарк этишга мажбур бўлган ўзбекистонлик инсон ҳуқуқи фаоли Фарҳод Мухторов.
– Масалан¸ мен ўзим ўтирдим 64/61 Шайхалидаги колонияда. Солижон Абдураҳмонов деган журналист билан битта отрядда ўтирганмиз. Бизларники диний, сиëсий маҳкумлар йиғилган отряд эди. Солижон Абдураҳмоновнинг аҳволи, унга кўп босим кўрсатишарди. Нарушение қилмаса ҳам тартиббузарлик қилди, деб ШИЗОга ëпишарди. Мақсад қанча кўп нарушение ëзилса, амнистияга ҳам илинмайди, енгилликлар бўлмайдида. Мен ўзим бир неча марта кўрганман. Сал нарсага СПП дейди, маҳкумлар тилида “гад” дейишади, ўшалар келиб йўқ жойдан нима чиқариб, ўтирса ўпоқ, турса сўпоқ дейдими, камчилик топиб нарушение ëзиб ШИЗОга ëпишарди, дейди Фарҳод Мухторов.
Ҳуқуқ фаоли фикрича, Ўзбекистон қамоқхоналаридаги маҳкумлар қул каби ишлатилади.
– Маҳкумлар аслида текин ишчи кучи. Рим даврида катта биноларни ëки Сталин даврида қурилган объектларнинг кўпини ким қурган? Қуллар қурган. Маҳкумлар ҳеч қанақа ҳақ-ҳуқуқи йўқ қуллар. Мен ўзим ғишт заводида ишлаганман. Иш шароитлари жуда оғир. Ҳеч қанақа ҳақ-ҳуқуқи йўқ қуллар. Хоҳлаганча ишлатади. 9 ой ишлаган бўлсам ўша ғишт заводида, ўша 9 ойга менга 60 мингдан сал ошиқроқ ойлик ëзишди. Ўйлаб кўринг¸ 9 ой учун 60 минг ойлик. Ўша пулни мен олганим ҳам йўқ. Кўчадаги одамлар бунақа оғир ишга камида 700-800 минг, 1 миллион ойлик сўрайдида. Масалан¸ Сталин нима учун шунча одамларни қамаган? Биринчидан, халқни қўрқувда ушлаб туриш, иккинчидан, Сибирдаги, Узоқ Шарқдаги объектларни қурдириш. Менинг фикримча, Ўзбекистон мустақиллигининг 20 йиллигига бағишлаб “Олтин амнистия” чиқарилмаганининг сабаби маҳкумлар колониялардаги заводларда ишлайдиган текин ишчи кучи бўлгани учун “Олтин амнистия” чиқармади. Жиноятчилар ошиб кетади деган гапларнинг ҳаммаси ëлғон деб ўйлайман. Чунки жиноятчиликнинг асосий сабаби бу йўқчилик, дейди Фарҳод Мухторов.
Ўзбекистон ҳуқуқ фаоллари алянси аъзоларидан бири Фарҳод Мухторов 2009 йил товламачиликда айбланиб, 5 йилга озодликдан маҳрум қилинган эди. У пора сифатида 5 миллион сўм олганликда айбланган.
2010 йилнинг 1 декабр куни шартли равишда озодликка чиқарилган Мухторов¸ 2011 йилнинг январ ойида Ўзбекистонни тарк этган.